Mauriyalar sulolasi geografi jihatdan juda keng bo’lib qadimgi Hindistonda eramizdan avvalgi 321 dan 185 yilgacha boshqargan sulola hisoblanadi

Miloddan  avvalgi  VI  va  milodiy  V  asrlarda  Hindistonning  xo`jaligi.

 Miloddan 

avvalgi  I  mingyillik  o`rtalariga  kelib,  dehqonchilik  Gang  vodiysi  xo`jaligining  asosiy 

tarmog`iga  aylangan.  Ekinlarni  sug`orishda  sun`iy  kanal,  ariq  va  charxparraklardan 

foydalanganlar. 

Yer  haydashda  ho`kiz  qo`shilgan  omoch  va  so`qalardan  foydalanilgan.  So`qa  va 

omochlarga  qo`tos,  eshak,  xachir  va  otlarni  ham  qo`shgan  bo`lishlari  mumkin.  Hind 

dehqonlari  zarang  yerlarni  6–12  ho`kiz  qo`shilgan  qo`shaloq  qo`shlar  bilan 

---

haydaganlar.Qullar  sonining  orta  borishi  munosabati  bilan  yerga  ishlov  berishda  omoch, 

so`qa, tirma va molalarni qullar ham tortganlar. 

 Dehqonlar  bug`doy,  arpa,  tariq,  zig`ir,  sholi,  suli,  dukkakli  o`simliklar,  paxta, 

shakarqamish  va  choy  ekkanlar.Qadimgi  hind  aholisi  xo`jaligining  asosiy  tarmoqlaridan 

biri chorvachilik bo`lgan. Hindistonda yirik shoxli qoramol – sigir, buqa, ho`kiz, qo`tos va 

buzoqlar  boqishga katta e`tibor berganlar.Otlar  Hindistonda  yuqori baholangan. Ot asosan 

Panjob  viloyati  va  Hind  daryosining  Tar  cho`liga  tutash  bo`lgan  joylarda  boqib  parvarish 

qilingan.  Otlardan  asosan  minib  yurish,  jang  aravalariga  qo`shish  va  otliq  qo`shin  uchun 

foydalanilgan.Hindistonda  Nand,  Maurya,  Kushon  va  Guptalar  saltanatining  qaror  topishi 

munosabati bilan dehqonchilik, chorvachilik, hunarmandchilik yanada rivojlanadi. 

Miloddan avvalgi VI asrdan milodiy V asrgacha bo`lgan davrda ichki va tashqi savdo 

ham  muttasil  rivojlanib  borgan.Miloddan  avvalgi  VI  asrning  oxiri  –  V  asr  boshlaridan 

boshlab kumush tangalar ham zarb etilgan. Qadimgi Hindiston tarixining hamma davrlarida 

savdogarlar 

va 

hunarmandlar 

badavlat 

bo`lishgan. 

Miloddan  avvalgi  VI–IV  asrlarda  Hindistondagi  davlatlar  va  savdogarlar  suv  va  quruqlik 

yo`li orqali Janubi-Sharqiy Osiyo, Seylon, Arabiston, Afrika, Eron va Turon o`lkalari bilan 

qizg`in savdo ishlarini olib borganlar. 

 Kushonlar davrida esa Hindiston, yuqorida nomlari aytilgan mamlakatlardan tashqari 

Rim,  Mesopotamiya  va  Xitoy  bilan  ham  savdo-sotiq  ishlarini  olib  borganlar.  Bu  jihatdan 

miloddan  avvalgi  II  asrda  «Buyuk  ipak  yo`li»  ning  ochilishi  alohida  ahamiyatga  ega 

bo`lgan.  Hikoya  qilishlaricha  Hindiston  janubidagi  Kerala,  Chola  va  Pandya  kabi 

davlatlarga Rim savdo kemalari kelishgan ekan. Milodiy I–IV asrlarda Kushon podsholari 

turli ma`danlardan tanga pul chiqarganlar. Oltin tangalar zarb qilish ham kushonlar davriga 

to`g`ri keladi. Savdo-sotiq Hindistonda hukm surgan hamma davlatlar davrida rivojlangan. 

Chunki  savdogarlar  hunarmandlar  singari  davlatga  juda  katta  foyda  keltirganlar.Shunday 

qilib, dehqonchilik, chorvachilik va hunarmandchilik aholini oziq-ovqat bilan ta`minlashda, 

hunarmandchilik  uchun  turli  xomashyo  yetkazib  berishda  muhim  ahamiyat  kasb  etgan. 

Uzoqni  ko`zlagan,  siyosatdon  podsho  va  amaldorlar  xalqaro  savdoni  rivojiga  homiylik 

qilganlar.   

Qadimgi  sharq  diplomatiyasi  va  xalqaro  Manu  huquq  qonunlari  eng  ajoyib  manba 

hisoblanadi (eramizdan avvalgi I – asrda) 

Hind  rivoyatiga  ko`ra  Manu  qonunlari  afsonaviy  Manuning  ilohiy  qilib  chiqish, 

ariylarning birinchi avlodidir. Manu qonunlarida siyosatga xalqaro huquqqa, savdo sotiqqa, 

---

xarbiy sohaga oid ko`plab qonunlar izohlanadi. Bu qoidalar eramizdan avvalgi I mingyillik 

mobaynida shakllangan edi.  

Hind  xukumdorlari  nafaqat  turli  qadimgi  hind  shoxlari  bilan  birga,  balki  qo`shni 

chegaradosh mamlakatlar bilan ha, tashqi siyosiy aloqalar va ichki diplomatiyani olib borar 

edilar.  Qadimgi  Ximd  davlati  Muur‘yaning  asoschisi  Chandragupta  A.  Makidonskiyning 

davomchilaridan biri Selevk bilan o`zaro manfaatli munosabatlarni olib brogan.