Matnli axborotlarni kodlash

ASCII kodlar jadvalining birinchi yarmi

Kodlash jadvalida harflar (bosh va kichik harflar) alifbo tartibida, raqamlar esa qiymatlarning ko'tarilish tartibida joylashtirilganligiga e'tibor qaratiladi. Belgilar tartibida leksikografik tartibga rioya qilinishiga alifboni ketma-ket kodlash printsipi deyiladi.

Rus alifbosidagi harflar uchun ketma-ket kodlash printsipi ham hurmat qilinadi.

ASCII kodlar jadvalining ikkinchi yarmi

Afsuski, hozirda besh xil kirill kodlash mavjud (KOI8-P, Windows. MS-DOS, Macintosh va ISO). Shu sababli, ko'pincha rus tilidagi matnni bitta kompyuterdan boshqasiga, bitta dasturiy tizimdan boshqasiga o'tkazish bilan bog'liq muammolar yuzaga keladi.

Xronologik jihatdan, rus harflarini kompyuterlarda kodlashning birinchi standartlaridan biri KOI8 ("Axborot almashinuvi kodi, 8-bit") edi. Ushbu kodlash 70-yillarda EK seriyali kompyuterlarida ishlatilgan va 80-yillarning o'rtalaridan boshlab UNIX operatsion tizimining birinchi ruslashtirilgan versiyalarida ishlatilgan.

90-yillarning boshidan boshlab MS DOS operatsion tizimida hukmronlik qilish vaqti saqlanib qoldi, CP866 kodlash ("CP" "Kod sahifasi", "kod sahifasi" degan ma'noni anglatadi).

Mac OS bilan ishlaydigan Apple kompyuterlari o'zlarining Mac kodlarini ishlatadilar.

Bundan tashqari, Xalqaro Standartlar Tashkiloti (ISO) rus tili uchun standart sifatida ISO 8859-5 deb nomlangan boshqa kodlashni tasdiqladi.

Hozirgi kunda eng keng tarqalgan bu CP1251 qisqartmasi bilan belgilangan Microsoft Windows kodlashidir. Microsoft tomonidan taqdim etilgan; Ushbu kompaniyaning operatsion tizimlari (OS) va boshqa dasturiy mahsulotlarning Rossiya Federatsiyasida keng tarqalishini hisobga olib, u keng tarqalishni topdi.

90-yillarning oxiridan boshlab, kodlarni standartlashtirish muammosi Unicode deb nomlangan yangi xalqaro standartning kiritilishi bilan hal qilindi.

Bu 16-bitli kodlash, ya'ni. unda har bir belgi uchun 2 bayt xotira ajratilgan. Albatta, shu bilan birga band bo'lgan xotira hajmi 2 barobarga oshadi. Ammo bunday kodlar jadvali 65536 tagacha belgilarni kiritishga imkon beradi. Unicode standartining to'liq spetsifikatsiyasi dunyoning barcha mavjud, yo'q bo'lib ketgan va sun'iy ravishda yaratilgan alifbolarini, shuningdek, ko'plab matematik, musiqiy, kimyoviy va boshqa belgilarni o'z ichiga oladi.