Matlab tizimini paydo bo’lish tarixi

Matlabda vektorlar bilan ishlash

MATLABda matritsa va vektorlar ustida amallar bajarish bir vaqtning o'zida barcha arifmetik
amallarni bajarish imkonini beradi. Buning uchun amal belgisi oldidan nuqta qo'yiladi.
MATLABda vektor va matritsalarni berish uchun maxsus funksiyalar mavjud. Bu funksiyalar bir
o'lchovli va ko'p o'lchovli
massivlar yaratish uchun xizmat qiladi. ones funksiyasi massivning birlik elementini tuzadi.
>> а = ones (3, 2)
a =
1 1
1 1
1 1
zeros funksiya nol elementli massivni yaratadi.
>> b = zeros (2, 3)
b =
0 0 0
0 0 0
Matritsani berish bir nechta satr va bir nechta ustunlarni ko’rsatishni talab etadi. Satr chegaralari
nuqtali vergul bilan ajratiladi. Masalan:
>> M=[1 2 3; 4 5 6; 7 8 9];
>> M
M =
1 2 3
4 5 6
7 8 9
Matritsa va vektorlarning elementlarini arifmetik ifoda ko’rinishida ham kiritish mumkin.
Masalan:
>> V=[2+2/(3+4),exp(5),sqrt(10)];
>> V
V =
2.2857 148.4132 3.1623
Vektor yoki matritsalarning alohida elementlarini ko’rsatish uchun V(i) yoki M(i,j)
ko’rinishidagi ifodadan foydalaniladi. Masalan:
>> M(2,2)
ans =
5
>> M(3,3)
ans =
9
>> M(3,2)
ans =
8
Matritsalarni shakllantirish va matritsa ustida amallar bajarish uchun matritsaning alohida satr va
ustunlarini o’chirish zarur bo’lishi mumkin. Buning uchun bo’sh kvadrat qavs, yani [ ] dan
foydalaniladi. Masalan, M matritsa bilan shu bajarib ko’raylik:
>> M=[1 2 3;4 5 6; 7 8 9];
>> M
M =
1 2 3
4 5 6
7 8 9
>> M(:,2)=[ ]
M =
1 3
4 6
7 9
Bunda ikkinchi ustun o’chirildi. Chiziqli algebra masalalarini yechish sohasida MATLAB keng
imkoniyatlarga ega. Vektor va matritsalar ustida bir qator amallarni MATLABda bajarishni
keltirib o’taylik:
MATLAB buyruqlari
MATLAB paketiga tegishli funksiya va buyruqlarni quyidagi buyruq yordamida olish mumkin:
>> help symbolic.

16. 
    Matlab tilining alifbosi, konstantalar,o’zgaruvchilar, tiplar va ifodalar( >>, +, -, *,/, ;, :, ….).
    

Barcha matyematik tizimlarning markaziy tushunchasi bu matyematik
ifodalardir. Ma'lumki, ular ustida amallar bajarilayotganda, asosan ularning sonli
qiymatlaridan foydalaniladi (kam holatlarda byelgi ko’rinishlaridan ham foydalaniladi).
Matlab ham matyematik tizim bo’lgani uchun bu yyerda ham asosiy
tushuncha matyematik ifodalardir. Matlabda matyematik ifodalarni ifodalashni qarab
chiqaylik. Matlabda ifodalar bir qator ko’rinishida ifodalanib, sonlarni butun
qismlarini ajratish uchun vyerguldan emas balki nuqtalardan foydalaniladi. Quyida
ba'zi bir ifodalarni Matlab va oddiy matyematikadagi ifodalanishini ko’rib chiqamiz:
Matlabda Matyematikada

2+3	2+3
2^3*sqrt(y)/2; 23√y/2 2.301*sin(x); 2,301sin(x)
4+exp(3)/5;	4+e3/5

Matyematik ifodalar sonlar, konstantalar, o’zgaruvchilar, opyeratorlar,
funktsiyalar va turli xil maxsus byelgilar ustiga quriladi. Ilgari aytib o’tganimizdyek,
nuqta vyergul, ya'ni ; byelgi natijani chiqishini blokirovka qiladi, ammo ans
maxsus o’zgaruvchi yordamida natijani olishimiz mumkin.
Son – Matlab tilining eng oddiy ob'yektlaridan biri bo’lib, u miqdoriy
ma'lumotlarni ifodalab byeradi. Sonlarni konstanta dyeb qisoblash mumkin. Sonlar
butun, kasr, fiksirlangan va suzuvchi nuqtali bo’lishi mumkin. Ularni yaxshi ma'lum
bo’lgan ilmiy shaklda, ya'ni mantissa va son tartibini ko’rsatgan holda ifodalash
mumkin.
0
-3
2.301
123.456ye-24
-234.456ye10
Yuqoridan ko’rinib turibdiki, mantissadan sonning butun qismi kasr qismidan,
juda ko’plab dasturlash tillarida qabul qilinganidyek, vyergul orqali emas, balki
nuqta orqali ajratiladi. Son tartibini mantissadan ajratish uchun ular orasiga ye
byelgisi qo’yiladi. “+” ishora sonlar oldiga qo’yilmaydi, “-” ishora esa qo’yiladi
va uni unar minus dyeb nomlanadi. Sonlarda byelgilar orasiga probyel (bo’sh joy)
qo’yish ruxsat etilmaydi.

17.