Mathcad da differensial tenglamalarni yechish

Given find
konstruktsiyasidan foydalanadi va shakli noma'lum bo‘lgan tengsiz tenglamalarni 
yechishga o‘xshaydi. Birinchidan, boshlang‘ich yaqinlashuv o‘rnatiladi, shundan 
so‘ng tizim tenglamalari Berilgan kalit so‘zidan boshlanadigan yechim blokiga 
joylashtiriladi. Xuddi shu joyda siz kerakli yechim qondirishi kerak bo‘lgan 
tengsizliklarni belgilashingiz mumkin (tengsizlik belgilari mantiqiy paneldan 
olinishi kerak). 
Yechim bloki find funksiyasi bilan tugaydi, undan keyin tenglik belgisi 
qo‘yiladi. Natijada berilgan aniqlikka mos keladigan taxminiy yechim vektori 
bo‘ladi. 
Optimallashtirish masalalari yechimi f (x1 funksiyasi uchun x1, .., xn 
o‘zgaruvchilarning qiymatlarini topish uchun. , .., xn) maksimal yoki minimal 

---

qiymatga ega, siz Maksimallashtirish (f, x1, .., xn) va Minimallashtirish (f, x1, .., 
xn) funksiyalaridan foydalanishingiz mumkin. Bu funksiyalardan foydalanilganda 
birinchi taxminiy taxmin birinchi bo‘lib o‘rnatiladi. Buning ortidan 
Given
so‘zi 
bilan ochiladigan qarorlar bloki keladi. Blok ichida tenglik yoki tengsizlik 
ko‘rinishidagi turli cheklovlar bo‘lishi mumkin, ularning soni faqat kompyuter 
xotirasi bilan cheklangan. Minimallashtirish funksiyasidan foydalanishning misoli. 
Quyidagi misol berilgan uchburchakda funksiyaning maksimal qiymatini 
topishni ko‘rsatadi. 
Minimallashtirish va maksimallashtirish. funksiyalari chiziqli dasturlash 
muammolarini hal qilish uchun ishlatilishi mumkin:

---

Berilgan funksiya hosilasini hisoblash.
Mathcadning hosila operatori berilgan nuqtada funksiya hosilasining miqdoriy 
qiymatini topish uchun mo’ljallangan. Masalan x
3
ning x=2 nuqtada x bo’yicha 
hosilasini topish uchun quyidagilarni bajaring:
avval hosilani topish kerak bo’lgan nuqtani kiritish kerak. x:=2;
hosila operatorini operatorlar palitrasidan yoki [?] klavishasini bosish bilan 
hosil qiling. ko’rinishda hosil bo’ladi;
maxrajdagi bo’sh joyga o’zgaruvchini kiriting. ;
qolgan bo’sh joyga esa ifodani kiriting. ;
= belgisini bosing natijada hosil bo’ladi.
Xuddi shu tartibda funksiya n- darajali hosilasining biror nuqtadagi miqdoriy 
qiymati ham hisoblanadi va o’zgaruvchining diskret qiymatlarida ham funksiya 
hosilasining qiymatlarini hisoblash mumkin. [Ctrl] ? klavishalarini bosing va 
yuqoridagi tartibda bo’sh joylarni to’ldiring. Quyida bunga doir misollar 
keltirilgan.

---

Shuni esda saqlash kerakki, differensiallash natijasida funksiyani hosilasi 
emas balki uning hosilasinig biror nuqtadagi qiymatini qaytaradi.bundan tashqari 
biror bir funksiyani boshqa bir funksiyaning hosilasi ko’rinishida aniqlash 
mumkin. Masalan bu metod funksiyani ketma-ket nuqtalarda hisoblash uchun 
qo’llaniladi.

---

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. 
Matrasov A. Resheniya zadachi matematiki i mexaniki sisteme 
Maple-6. Sank-Peterburg 2000. 
2. 
Savotchenko S.E., Kuzmicheva T.G. Metodi resheniya 
matematichiskix zadach v Maple 2001 

---

3. 
Alekseev E.R., Chesnokova O.V. Reshenie zadach vichisletilnoy 
matematiki v paketax MathCAD12.