Materialshunoslik va yangi materiallar texnologiyasi

 
Metallar 
 
Ushbu guruhga kiruvchi materiallarga bir yoki bir nechta metallar (bulardan temir, 
alyuminiy, mis, titan, oltin, nikelь) shuningdek nisbatan kam miqdorda
8
nometall elementlar 
(masalan, uglerod, azot va kislorod) kiradi. Metall va qotishmalarda atomlar juda mukammal 
tartibda joylashadi, bu xaqda tegishlits bo’limda batafsil muxokama qilinadi. Bundan tashqari 
keramika va polimer materiallar bilan solishtirganda metallar zichligi nisbatan yuqori (4.1. 
rasm). Mexanik xossalarga ko’ra ushbu barcha materiallar nisbatan qattiq (4.1. rasm) va 
mustaxkam (4.2. rasm). Bundan tashqari ular muayyan plastiklikka egalar (parchalanishsiz 
deformatsiyalanish xususiyati) va sinishga qarshilik (4.3. rasm) bu ularga turli konstruktsiyalarda 
keng miqyosda ishlatilish imkonini beradi. 
Metall materiallarda ko’pgina delokalizion elektronlar yani muayyan atomlar bilan 
bog’lanmagan elektronlar mavjud. Bunday elektronlarning mavjudligi to’g’ridan to’g’ri 
metallarning ko’pgina xossalarini tushuntiradi. Masalan, metallar juda yaxshi elektr toki va 
issiqlik o’tkazuvchilardir 

---

21 
Rasm 4.2. 
Turli 
metallarning 
elastiklik 
modulini xona 
haroratida 
solishtirish. 
Keramika, 
polimer va 
kompozitsion 
materiallar. 
Rasm 4.3.
Turli 
metallarning 
mustaxkamligi 
(parchalovchi 
kuchlanish)ni 
xona haroratida 
solishtirish. 
Keramika, 
polimer va 
kompozitsion 
materiallar. 
4.4. rasm. Ular tushgan nurni o’tkazmaydi. Metallarning silliqlangan yuzasi yaltiraydi. 
Bundan tashqari ayrim metallar (masalan, temir, kobalьt, va nikelь) qo’llash uchun kerakli 
magnit xossalarga ega.
4.5. rasmda bir qancha oddiy va barchaga tanish metall mahsulotlar surati ko’rsatilgan. 
Tegishli bo’limda metall va qotishmalarning turli soxalarda ishlatilishi muxokama etiladi.