Materialshunoslik

3.5. Po‘latni toblash usullari

12-rasm. Toblash usullari.Bitta sovitgichda

toblashIkki muhitda

toblash

Izotermik

toblashBosqichli

toblash

Toblash

usullari

Toblashning eng maqbul usuli po‘latning tarkibi, detalning

shakli va o‘lchamlariga bog‘liq holda tanlanadi (12- rasm).

Po‘latda uglerod qancha ko‘p bo‘lsa, hajmiy o‘zgarishlar shu

qadar katta, austenitning martensitga aylanishi shuncha past

haroratda sodir bo‘ladi, darzlar hosil bo‘lish ehtimoli ancha

katta bo‘lib, sovitish usulini diqqat-e’tibor bilan tanlashga

to‘g‘ri keladi.

Detal qancha murakkab bo‘lsa, detalning kesimidagi

farqlar shuncha katta, sovitishda paydo bo‘ladigan ichki

zo‘riqishlar qiymati shu qadar katta bo‘ladi.

Bitta sovitgichda toblash eng ko‘p qo‘llaniladi. Muayyan

haroratgacha qizdirilgan detal toblash muhitiga botiriladi, bu

yerda u to‘la  soviguncha qoladi. Bu usul uglerodli va legirlangan

po‘latlardan yasalgan oddiy shaklli detallar uchun qo‘llaniladi.

Uglerodli po‘latdan yasalgan, diametri 5 mm dan katta detallar

suvda, kichiklari moyda sovitiladi. Legirlangan po‘latlar moyda

sovitiladi. Ichki zo‘riqishlarni kamaytirish maqsadida detallar

ba’zan toblash suyuqligiga botirishdan oldin ma’lum vaqt

havoda sovitiladi. Toblashning bu usuli