Materialshunoslik indd

Nuqtaviy nuqsonlar. 
O‘lchamlari  uch  yo‘nalishning  ham
-
masida ham kichik bo‘lgan nuqsonlar 
nuqtaviy nuqsonlar 
deyiladi. 
Bunday nuqsonlar jumlasiga vakansiyalar (1.4 (a) rasm), ya’ni kristall 
panjaraning bo‘sh joylari, oraliq atomlar­tugunlar oralig‘iga siljigan 
atomlar metall kristall panjarasi tugunlaridagi atomlar o‘rnini olishi 
ham, panjara tugunlari oralig‘iga kirib borishi ham mumkin (1.4 ­ (b) 
rasm).
                                a                                    b 
1.4-rasm Nuqtaviy nuqsonlar (a-vakansiya, b-qattiq eritma 
strukturasi)
2
.
2
 Callister,William D., Materials science and engineering: an introduction, 
7th ed.p.cm/ ­ Printed in the United States of America/ John Wiley & Sons, 
Inc.­ 2014, 107­bet

---

16
Uchala  holda  ham  asosiy  metallning  kristall  panjarasi  o‘zining 
muntazam geo metrik tuzilishini o‘zgartiradi, ya’ni panjaradan nuq
-
sonlar hosil bo‘ladi.
1.  Kristall panjara tugunlarida atomni bo‘sh qolishi bu vakansi
-
yadir. Vakansiya kristall tebranish amplitudasi kuchayishi natijasida 
hosil bo‘ladi.
2.