Materialshunoslik indd

Magnit xossalari.
 Aniqlanishicha, xuddi elektrik dipollar mav­
jud  bo‘lgani  kabi,  magnitli  moddalarda  magnit  dipollar  mavjud. 
Magnit  dipollarga  shimoliy  va  janubiy  polyuslarga  ega,  xuddi 
elektrik dipollarda manfiy va ijobiy zaryadlar roliga o‘xshash vazi
-

---

211
fani bajaradigan kichik doimiy magnitlar sifatida qaralishi mumkin. 
Kuzatilganda magnit dipollar momentlari strelkalar bilan ko‘rsatiladi 
(11.8, 11.9-rasm)
35
.
11.7-rasm Elektr 
toki aylanasi va 
magnitlangan
naycha  rofi
-
dagi kuchlanish 
chiziqlari struk-
turasi.
11.8-rasm. Magnit 
momentini 
yo‘nalishi
.
11.9-rasm. a-silindrik 
g‘altak yordamida 
yaratilgan magnit may-
doni kuchlanishi
 N,
 undan 
o‘tkazilayotgan tok 
I, 
halqalar soni 
N 
va g‘altak 
uzunligiga bog‘liq.
Magnit maydoni magnit dipollarga xuddi elektrik maydon elektrik 
dipollarga  ta‘sir  o‘tkazgani  kabi  ta’sir  etadi.  Magnit  maydon  mav­
judligida, bu maydon dipollarni ma’lum jihatdan yo‘naltirishga ha
-
rakat qiluvchi momentni vujudga keltiradi. Mazkur effektga yorqin 
misol – yer kurrasining magnit kuchlanish chiziqlariga mos holatda 
kompasning magnit strelkalari harakatidir.