Materialshunoslik indd

Polimer materiallar. 
Hozirgi vaqtga kelib, o‘z xossalari jiha-
tidan  xilma­xil  plastmassalar,  yog‘och  materiallar  va  rezinalar, 
shu  jumladan,  juda  puxta  konstruksion  materiallar,  plastmassalar, 
yarimo‘tkazgichlar, o‘tkazgichlar, magnitli va boshqa plastmassalar 
yaratilgan.
Bu  materiallar  ko‘p  hollarda  qimmat  turadigan  metallar  o‘rnida 
ishlatilmoqda. Texnika taraqqiyoti sanoatga plastmassalarning joriy 
qilinishiga ko‘p darajada bog‘liqdir.
Qisman yoki butkul yuqori molekular birikmalar, ya’ni polimer­
lardan iborat bo‘lib, sun’iy ravishda tayyorlangan va muayyan ha-
rorat va bosimda plastiklik xossalariga ega bo‘lgan materiallar plastik 
massalar (plastmassalar) deyiladi.
Ko‘pincha plastmassalar bir necha xil moddalardan iborat bo‘ladi. 
Ularning  tarkibiga,  masalan,  bog‘lovchi  va  to‘ldiruvchi  moddalar, 
plastifikatorlar, bo‘yoq moddalar va boshqalar kiradi. Ba’zi plastmas­
salar, masalan, organik shisha, poliamid, polietilen faqat polimerlar
-
dan iborat bo‘ladi.
Murakkab tarkibli plastmassalarda bog‘lovchi moddalar vazifasini 
polimerlar o‘taydi.
Polimerlar juda ko‘p–bir necha mingdan tortib, to bir necha mil
-
liongacha atomdan iborat birikmalardir. Polimerlar tabiiy va sun’iy 
bo‘ladi. Tabiiy polimerlarga selluloza, jun, ipak, tabiiy kauchuk va 
boshqalar, sun’iylariga esa organik shisha, polietilen, viskoza, kapron, 
naylon, sun’iy kauchuk va boshqalar kiradi.
Yuqori molekular organik birikmalar yoki ularning guruhlari 
ko‘pincha smolalar deb ataladi.