Materialshunoslik indd

Kaliyli-qo‘rg‘oshinli 
. Nisbatan yum-
shoq  va  eruvchan,  lekin  og‘ir,  qattiq  yaltiroqligi  va  yuqori  nur 
sindirish koeffitsiyenti bilan ajralib turadi. 
Rangli shisha 
qotgandan so‘ng sariq-yashil yoki havorang –ya-
shil  tusda  bo‘ladi.  Rangini  o‘zgartirish  mumkin:  shiх  tarkibiga  u 
yoki bu materiallar oksidi qo‘shilsa (qaynatish davrida) shisha rangi 
o‘zgaradi. Temir oksidi qo‘shilsa shisha rangi havorang-yashildan 
va  sariqdan  qizilgacha  o‘zgaradi.  Marganets  oksidi  qo‘shilsa  sariq 
va jigar rangdan siyohranggacha, хrom oksidi qo‘shilsa, o‘t­yashil, 
uran oksidi -sariq-yashil, kobolt oksidi – havorang, nikel oksidi-siyoh 
rangdan kulrang­ jigarranggacha, surma oksidi yoki qizil rang tus 
beradi.
Badiiy shisha 
vaqti  kelganda  narхi  bilan  oltindan  qolishmaydi. 
Quyidagi 9.2-rasmda badiiy shishadan olinadigan buyumlar va olish 
jarayoni ko‘rsatilgan. 
Shisha puflagichni asosiy asbobi uning trubkasidir. U metalldan 
yasalgan bo‘lib 1÷1,5m uzunlikka ega va uchdan bir qismi yog‘och 
bilan qoplangan, uchida latundan yasalgan punshtuk bor. Trubka  yor
-

---

121
damida eritilgan shishani pechdan olib shar formaga puflanadi. Bunda 
dastlab  ishlangan  shisha  yog‘och  yoki  po‘latdan  yasalgan  formaga 
qo‘yib,  forma  oхiriga  to‘lguncha  unga  puflanadi.  Tayyor  mahsulot 
trubkadan kesib olinib, pechda pishiriladi. Pishirish 500
0
C da bir ne-
cha  soat  davomida  olib  boriladi,  bundan  maqsad  ichki  kuchlanish
-
larni olish. Aks holda tegib ketilsa ham yengishi mumkin. 
                      a) 
                                            b)