Materiallar

kuchlanishni
  2.1-rasm,  b  ga  k o 'ra   q u yid ag ich a   aniqlasa  boMadi:
X   x =   - F   +   cr  A = 0 ,  bundan
F
(2 .2 )
b u   ye rd a   F  -   sterjenga  ta ’ s ir  e tu vch i  b o ‘y la m a   ku ch ;
A   -   ste rje n n in g   k o ‘ ndalang  kesim   yu za si;
K u c h la n is h n in g   oMchami  SGS  sistem asida  kg /sm 2  y o k i  k g /m m 2  X a lq a ro  
oM chov  b ir lik la r i  sistem asi  SI  da  asosiy  b i r li k   H /m 2  y o k i  Pa (P a ska l)  b ila n  
ifo d a la n d i.
U s h b u   k u c h la n is h ,  tashqi  kuch  F s in g a ri,  ke sim  yuzasiga t ik  y o ‘ n a lg a n lig i 
sab a b li 
normal
  ku c h la n is h   deb  ataladi.  P riz m a tik   sterjen  s iq ilis h g a   ish la - 
ganda  ham   n o rm a l  k u ch la n ish   ana  shu  fo rm u la   o rq a li  a n iq la n a d i,fa q a t  isho- 
rasi  m a n fiy   boMadi.
K o n s tru k s iy a   elem entlarida  vujudga  ke la d ig a n   k u c h la r  va  d e fo rm a tsiya ­
la r  o ‘ zaro  bogMiq  m iq d o rla rd ir:  kuch  boMmasa  -   deform atsiya  boM m aydi;  de- 
fo rm a ts iy a   boMmasa  -   kuchlanish  boM m aydi.  Y u k   ortgan  sari  e g ilis h n in g   (de- 
fo rm a ts iy a n in g )  o rtis h in i,  y u k   kamaygan  sari  e g ilis h n in g   k a m a y is h in i  1678- 
y ild a   in g liz   o lim i  R obert  G u k   ta jrib a   yoMi  b ila n   aniqlagan  va   o ‘ z in in g   mash­
h u r  q o n u n in i  yaratgan.  G u k  qonuniga  m u v o fiq   defo rm a tsiya   kuchga  to ‘ g ‘ ri 
p ro p o rs io n a ld ir.  C h o ‘ z ilis h   va   siq ilish d a   bu  qon u n   q u yid ag ich a   ifo d a lan a d i: