Materiallar


uning  oMchami,  tavsiflari  o‘zgarmas  miqdorlardir,  degan  so‘z



Download 6,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet475/503
Sana31.12.2021
Hajmi6,18 Mb.
#272983
1   ...   471   472   473   474   475   476   477   478   ...   503
Bog'liq
Materiallar qarshiligi (2)

uning  oMchami,  tavsiflari  o‘zgarmas  miqdorlardir,  degan  so‘z.
Konstruksiyalami  ishonchlilikka  hisoblashda  esa  hisob  ehtimolli  model 
asosida olib  boriladi.  Bu konstruksiyaga  ta’sir qilayotgan  tashqi  yuk va uning 
oMchamlari,  tavsiflari  o'zgaruvchan-tasodifiy  boMib,  hisoblash  ishlari  ehti- 
moliy  nazariyalar  asosida  olib  boriladi  degan  so‘z.  Agar  tizimning  ishonch-
351


liligi  talab  qilinadigan  darajada  boMsa,  ushbu  tizim  boshqa  tizimlarga  nis- 
batan  yuqori  ko‘rsatkichlarga  ega  boMadi.
Shuning  uchun  ham  texnikada,  shu  jum ladan  mashinasozlikda,  xusu- 
san,  samolyotsozlikda,  ishonchlilikni  ta ’minlash  muammosi  hozirda  eng 
dolzarb 
muammolardan 
biridir.  Bu  muammoni  yechishda  ishonchlilik 
nazariyasining  bir  qancha  uslublari  mavjud.  Bular:  ishonchlilik  struktura 
sxemasi  (1SS)  ni  o ‘zgartirish  uslubi,  matematik  mantiq  uslubi,  strukturaviy- 
mantiq  uslubi  (tanlash  uslubi),  dekompozitsiya  uslubi,  markov  jarayonlari 
(holatlar  fazoviyligi)  uslubi,  uchburchakli  bogMangan  strukturani  yulduz 
strukturasiga  aylantirish  uslubi  va  b.
Ushbu  hisbatan  yangi  fan  (u  20-asrning  o'rtalaridan  rivojlanib  kelmoq- 
da)  xalq  h o ‘jaligining  turli  sohalaridagi  muammolarni,  jum ladan,  konstruk­
siyalarning  mustahkamligi  muammolarini  o ‘z  ichiga  oladi.  Ko‘pgina  adabi- 
yotlarda  ishonchlilikka  ta ’rif  berilganda  turlicha  yondoshishlar  yuzaga  kel­
gan,  lekin  umuman  quyidagi  ta ’rifni  keltirish  mumkin:
Ishonchlilik  -   bu  buyum  yoki  konstruksiyaning  m a’lum  bir  sharoitda 
va  m a’lum  bir  vaqt  ichida  buzilmasdan  ishlash  ehtimolidir.  Ushbu  ta ’rifdan 
ko‘rinib  turibdiki,  ishonchlilik  nazariyasiga  ko ‘proq  ehtimollar  nazariyasi 
va  konstruksiyalar mustahkamligi  (materiallar qarshiligi)  fanlari  asos  boMadi.
Shuni  ham  aytib  o ‘tish  kerakki,  keyingi  yillarda  ishonchlilik  m uammo­
larini  hal  etishda  bir  qator  qiyinchiliklarga  duch  kelinmoqda,  jum ladan, 
ishonchlilikning  nazariy  asoslarini  chuqur  biluvchi  m atem atiklar  amaliy 
masalalarni  yechishda  konstruksiyalarning  o‘ziga  xos  xossalari  to ‘g‘risida 
qiyinchiliklarga  duch  kelsalar,  konstruksiyani  yaxshi  biluvchi  m uhandislar 
ishonchlilik  nazariyasining  matematik  apparatlariga  uncha  e’tibor  bermay 
kelmoqdalar.
Shuning  uchun  ham  bu  sohani  tushunadigan,  murakkab  texnik  tizim- 
larni  boshqara  oladigan  yoshlarni  tayyorlash  zaruriyati  vujudga  keldi.  Ush­
bu  darslikda  ishonchlilik  nazariyasining  asosiy  tushunchalari,  uni  hisoblash 
usullari  yoki  ko‘rsatkichlari  hamda  murakkab  tizimlarning  ishonchliligi  ha- 
qida  gap  yuritiladi.
Matbuotdan  bizga  m a’lumki,  mana  keyingi  yillar  mobaynida  qator  avia- 
halokatlar  sodir  boMmoqda,  jum ladan,  1994-yilning  11  yanvarida  Irkutsk- 
Moskva  reysi  bo‘yicha  uchgan  Tu-154  samolyoti  Irkutsk  yaqinida  halokatga 
uchrab,  124  kishi  halok  boMdi.  Bu  kabi  halokatlarning  asosiy  sabablaridan 
biri  konstruksiyalarda  mustahkamlik  shartlari  ya’ni  ishonchlilik  shartlarining 
buzilishi  boMdi.  Demak,  materiallar  qarshiligi  fani  masalalarini  yechishda, 
ushbu  konstruksiya,  ishonchlilik  shartlarini  qanoatlantiradimi,  degan  savol- 
ga javob  topish  asosiy  m asala  boMib  qoladi.



Download 6,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   471   472   473   474   475   476   477   478   ...   503




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish