Materiallar

Ishora  qoidasi.
  E g u v c h i  m om ent  ish o ra sig a   d o ir   u m u m iy   q o id a d a n   k e ­
lib   c h iq q a n   h o ld a   (q a b a riq   pastga  q a ra sa -m u sb a t,  y u q o rig a   qarasa  m a n fiy ), 
m u s b a t  is h o ra li  o rd in a ta la r  o ‘ qdan  pastga,  m a n fiy   o rd in a ta la r  o ‘ q dan  y u q ­
o rig a   q o ‘ y ila d i.
E p y u ra n i  q a ysi  to m o n g a   jo y la s h tiris h g a   d o ir   ya n a   b ir   q o id a   b o r.  B u  
q o id a g a   m u v o fiq   e p y u ra   e g ilg a n   s te rje n n in g   to la la ri  c h o 'z ilg a n   to m o n g a  
c h iz ila d i.  B iz n in g   m is o ld a   b a lk a n in g   p a stki  to la la ri  c h o ‘ z ilg a n .  Shu  bo isd an  
e p y u ra   pastga  c h iz ilg a n .  B u   qoid a   ram a  v a   s in iq   o ‘ q li  b a lk a la rd a   ju d a   qoM 
k e la d i.  S h u n in g   u c h u n   ham   « Q u rilis h   m e x a n ik a »   s id a   aynan  shu  q o id ad a n  
fo y d a la n ila d i.  B ir o q   a k s a riy a t  « M a te ria lla r  q a rs h ilig i»   k ito b la r id a   m u sb a t 
o rd in a ta la r  o ‘ q dan  y u q o rig a   q o 'y ila d i.  M a te ria lla r  q a rs h ilig id a n   k e y in   q u ri-

---

lis h   m e x a n ik a s in i  o ‘ q iy d ig a n   ta la b a la rg a   q u la y lik   y a ra tis h   m aq sa d id a   ush­
b u   k ito b d a   b iz   m usbat  o rd in a ta la m i  pastga  jo y la s h tiris h   u s u lin i  ta n la d ik .
Q   e p y u ra s in i  ham ,  M   ep yu ra si  s in g a ri,  a w a l  b irin c h i,  s o ‘ n g ra   ik k in c h i 
uchastka  u c h u n   q u ra m iz.  B ir in c h i  u ch a stka d a g i  k o 'n d a la n g   k u c h   Q ,  tengla­
m a s in i  tu z is h   u ch u n   ba lka   o 'q ig a   t i k   boM gan  o ‘ qqa  k e s im d a n   chap  to m o n ­
da  y o tg a n   k u c h la r  p ro e k s iy a la rin in g   y ig M n d is in i  y o z a m iz .  B u n d a y   k u c h   x, 
k e s im d a n   ch apda  b irg in a d ir.
Q  = + R a  = —
1 
/
Ik k in c h i  uchastka  te n g la m a sin i  X 2  k e s im d a ri  o ‘ n g  to m o n d a  y o tg a n   k u c h - 
la rd a n   tu z a m iz :
Q , = - №  =  ~
Q ,  ham  Q 2  ham  x   ga  bogMiq  boMmagan  o'zgarm as  m iq d o rla rd ir.  B u la m i 
masshtab  b o ‘ y ic h a   abssissa  o ‘ qiga jo y la s h tira m iz .  B u n d a   m usbat  ish o ra li  o rd i- 
nata  o ‘ qdan  yuqoriga,  m a n fiy   o rd in a ta   o ‘ qdan  pastga  q o ‘y i!a d i  (7.8-rasm ,  d).
E slab  q o lin g :  Q   epyurasida  k u c h   q o ‘ y ilg a n   k e s im la rd a  
sakrash
  y u z   be­
ra d i  va  bu  sa kra s h n in g   q iy m a ti  y ig M q   k u c h n in g   q iy m a tig a   te n g   boM adi. 
B iz n in g   m is o ld a   А ,  В ,  С  k e s im la rid a   sakrash  y u z   b ergan;  b u   sa kra sh la m - 
in g   q iy m a ti  Ra,  R b   va   F  ga  te n g d ir.
7 .2 -m is o l.