Materiallar

A , ,   + \ , 2  + A , , = °; 
+ 
\
, + д ,г , = °; 
(Ю.2)
Bu yerda ko'chishlarga qo'yilgan birinchi  indekslar ko'chishning yo'nalishini, 
ikkinchi  indekslar  esa  shu  ko'chishni  yuzaga  keltiruvchi  sababni  bildiradi.
Endi  X,  va  X2  kuchlar  ta ’sirida  hosil  bo'lgan  ko'chishlarni  Guk  qonu­
niga  asosan  birlik  ko'chishlar  orqali  ifoda  etamiz.
Ал-Л  — 
А Г|Г;  — X 2SI2~, 
= X {S21,  A TjT,  = X 2S22
Bularni  (10.2)  tenglamaga  qo'ysak,  ikki  nom a’lumli  sistem a  uchun 
kuchlar  usulining  kanonik  tenglamalari  kelib  chiqadi;
X xS u + X 2Sn + A U)= 0 \  
(10.3)
X ]S2i + X 2S22  + A 2 p = 0
Bu  yerda  Sn - X t  kuchi  qo'yilgan  nuqtaning  shu  kuch  yo'nalishida 
X,=  1  kuchi  ta’sirida  hosil  bo'lgan  ko'chishi;
<5p  -  X x  kuchi  qo'yilgan  nuqtaning  shu  kuch  yo'nalishida  X2  =  1  kuchi 
ta’sirida  hosil  bo'lgan  ko'chishi;
A l p -  X x  kuchi  yo'nalishida, 
kuchi  yo'nalishida  tashqi  kuchlar ta’sirida 
hosil  bo'lgan  ko'chishlar.
Agar  (10.3)  da  ifodalangan  kanonik  tenglamalarning  tuzilishiga  jiddiy 
e’tibor  bersak,  uning  yozilishida  m a’lum  qonuniyat  borligini  payqash  qiyin 
emas.  Shu  qonuniyatdan  foydalanib  sistemaning  statik  noaniqlik  darajasiga 
qarab,  kanonik  tenglam alam i  keragicha  tuza  olamiz.  B inobarin,  sistema 
(m asalan,  ram a)  necha  nom a’lumli  bo'lsa,  tenglam alar  soni  o 'sh an ch a 
bo'ladi.  Masalan,  uch  nom a’lumli  rama  uchun  kanonik  tenglam alar  quyida­
gi  ko'rinishga  ega:

---

(10.3)  va  (10.4)  d a  ifodalangan  kanonik  tenglam alarda  n om a’lum  sifa­
tida  kuchlar  (X „  X 2, X 3)  turibdi.  Mazkur  usulning  «kuchlar»  usuli  deb  atal- 
ishining  sababi  ham  aynan  ana  shunda.  Ushbu  teng lam alardagi  birlik 
ko'chishlar  ( 8 j t )  -   koeffitsient,  tashqi  kuchlardan  hosil  bo 'lgan   ko'chishlar 
(A,/,)  esa  ozod  had  vazifasini  o'taydi.  Ko'chishlarning  o 'zaro   munosabati 
haqidagi  Maksvel  teorem asiga  binoan  Slk  = 8kj  bo'ladi.
Bir  xil  indeksli  birlik  ko'chish lar  ( £ ИД 2)  ning  ishoralari  ham isha 
musbat  bo'ladi.  Shu  sababli  ular  hech  qachon  nolga  aylanmaydi  va  hamma 
vaqt  tenglam a  tarkibida  ishtirok  etadi.  Ular  bosh  ko'chishlar  deb  ataladi.
Turli  indeksli  ko'chishlar  (<5j,,<5j3...)  esa  musbat  va  manfiy  ishoralarga 
ega  bo'lishi  va  demak,  nol  bo'lishi  ham  mumkin.  Shuning  uchun  bular  ik­
kinchi  darajali  ko 'chishlar  deb  ataladi.