Matematikadan didaktik materiallar

«Rasmga qarab masala tuzing» yoki «Bilag’onga yordam bering» o'yini 

Didaktik topshiriq: O'quvchilarning ijodiy fikrlash qobiliyatini o'stirish. 

O'yin'  topshirig'i:  O'yin  jarayonida  masala  yechish  yordamida  amallar  bajarishni 

mustahkamlash. 

O'yin bayoni: Bu o'yin uchun magnitli doska, uy bilan maktabning rasmi aks ettirilgan 

ko'rgazma,  kartochkalarga  misollar  yozilgan  bo'lishi  talab  etiladi.  Aka-ukaning  rasmi. 

O'qituvchi o'yinning sharti bilan tanishtiradi. Magnitli doskaga  yuqorida aytilgan rasm, 

aka-ukalarning  rasmi,  kartochka  yopishtirib  qo'yiladi.  So'ng  o'qituvchi:  «Yaxshilab 

e'tibor bering, rasmga qarab masala tuzing» — deydi. 

Masala.  Akasi  uydan  maktabga  yuqori  yo'l  bilan  ketdi  va  yoida  quyidagi 

kartochkalarga  yozilgan  misollarga  duch  keldi.  Ular  ketma-  ket  misollarning  javobini 

topib maktabga kirib borishi kerak:

54 + 43                  55 + 22              81 :9               84-79 

Ukasi esa uydan maktabga pastki (boshga) yo'l bilan ketdi. Ukasi ham akasiga o'xshab 

yo'lda kartochkalarga yozilgan misollarga duch keldi. U ham misollarning javobini topib, 

maktabga kirib borishi kerak: 

44+33 

—

► 

62+25 

 

64 : 8 

 

97-88 

Bu  o'yinda  2  ta  o'quvchini  doskaga  chiqarib:  biringiz  akaga  berilgan  misolni, 

ikkinchfngiz ukaga berilgan misolni yechasiz. Qaysi biringiz birinchi bo'lib yechsangiz, 

g'olib deb topilasiz, deydi o'qituvchi. Bunday o'yinlar o'quvchilarning qiziqishini yanada 

orttiradi. 

O'yin — musobaqa darsi o'quvchilarni yanada faollashtirishga yordam beradi. Albatta, 

o'yin musobaqa darslarini yil fasllariga moslab tashkil etish katta tarbiyaviy ahamiyatga 

ega.  Qanchalik  ko'p  va  har  xil  o'yinlardan  foydalanilsa,  o'quvchilarning  darsga  bo'lgan 

qiziqish-  lari  va  faolliklari  shunchalik  ortib  boradi.  O'yin  o'quvchilarning  bilimini 

oshirish  va  fikrini  charxlashning  eng  qulay  usullaridan  biri  hisoblanadi.  O'qituvchilar 

yuqoridagi o'yinlardan o'rinli foydalanib borsa, o'ylaymizki, farzandlarimiz davrimizning 

eng yetuk, komil insonlari bo'lib yetishib chiqadilar. 

Amallari bajarishda qoldirib ketilgan raqamlarni tiklang:

 

Agar har bir uyning oldiga 3 tadan daraxt ekilsa, 100 tup daraxt yetmaydi; agar har bir 

uyning oldiga 5 ta dan daraxt o'tkazilsa, 20 ta daraxt ortib goladi. Nechta uyning oldiga 

daraxt ekish kerak bo'lgan?

---

Bir  bo'lak  gazlamaning  bahosi  —  12000  so'm.  Boshqa  xuddi  shunday  gazlamaning 

bo'lagi  4000  so'mga  qimmatroq.  Shu  bo'lak-  lardan  18000  so'm  gazlama  birinchi  kuni, 

ikkinchi kuni esa qolgan 20 metri sotildi. Birinchi kuni ikkinchi kun sotilgan gazlamadan 

necha metr ko'p sotildi? 

Ikki zovodning ishchi va xizmatchilariga sihatgoh va dam olish oromgohlariga 1859 ta 

yo'llanma  ayratildi.  Birinchi  zavod  563  ta  yo'llanmani,  ikkinchisi  esa  —  264  tasini 

ishlatganidan  so'ng  birinchi  zavod  ikkinchiga  qaraganda  2  marta  ko'p  yo'llanma  olish 

kerak bo'ldi. Har bir zavod yana nechtadan yo'llanma olishi kerak bo'lgan?

Berilgan  rejani  va  masshtabga  ko'ra  maydonning  haqiqiy  bo'yi,  eni  va  bog'  bilan 

dalaning yuzini hisoblang. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Masshtab: 1 sm = 20 m 

To'g'ri chiziqlarni kesishtiring va kesishish nuqtasini qizil qalam bilan belgilang. 

 

Shunday chizma chizing-ki, bunda chizma qolipidan foydalanish mumkin bo'lsin. 

 

Nazorat ishlari. 

Boshlang'ich  sinfda  choraklar  davomida  va 

yakunida nazorat ishlari o'tkaziladi. 

Ko'pincha, 1-sinf o'qituvchilari nazorat ishlari 

uchun  mashqlar  tanlashda  biroz  qiyinchilikka 

uchraydilar.  Quyida  1  -  sinflar  uchun  choraklik 

nazorat ishlaridan namunalar keltiramiz.