Matematika (analitik geometriya elementlari)



Download 1,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/28
Sana03.01.2022
Hajmi1,81 Mb.
#314661
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28
Bog'liq
matematika analitik geometriya elementlari

qarama-qarshi element
 deyiladi. 
Bundan tashqari, har qanday 
K


 son va 
x

E element 
uchun  ularning  ko’paytmasi  deb  ataladigan 
E
x


  element 
aniqlanib, quyidagi shartlar bajarilsin: 
5
0
.
;
)
(
)
(
x
x




   


,


6
0
. 1. 
x = x 
7
0

;
)
(
x
x
x







   



,
R        
8
0


(x+y)= 

x+

y
 
Agar  E  da  bu  chiziqli  amallar  uchun  1
0
-8
0
  shartlar 
bajarilsa E to’plam K maydon ustida 
vektor fazo
 deyiladi. 


72 
Misollar: 1. 
n
-o’lchamli vektor fazo, vektor fazo bo’ladi. 
Chunki  n-o’lchamli  vektor  fazoda  chiziqli  amallar  aniqlangan 
bo’lib,  1
0
-8

shartlar bajarilishi yuqorida ko’rilgan edi. 
2.  Darajasi 
n-
1  dan  katta  bo’lmagan  bir  argumentli 
ko’phadlar to’plami 
 
1
)
(

n
x
P
 vektor fazo tashkil qiladi. Bunga 
ishonch  hosil  qilish  uchun  ko’phadlarni  qo’shish  va  songa 
ko’paytirish  amallarini  kiritib,  1
0
-8
0
  shartlarning  bajarilishini 
tekshirib ko’rish kifoya (tekshiring). 
3.  Darajasi 
n-1 
ga  teng  bo’lgan  ko’phadlar  to’plami 
vektor  fazo  hosil  qilmaydi.  Chunki    bunday  ikki  ko’phad 
yig’indisining darajasi 
n-1
 dan kichik bo’lishi mumkin.    
Masalan, 
1
.......
3
)
(
3
2
1
1








n
n
n
x
x
x
x
f
   
 
2
.......
2
)
(
3
2
1
2









n
n
n
x
x
x
x
f
 
ko’phadlar  yig’indisi 
)
(
)
(
2
1
x
f
x
f

  darajasi  n-2  ga 
teng bo’lgan ko’phaddan iborat. 
4.  Haqiqiy  musbat  sonlar  to’plami  R
+
  vektor  fazo  hosil 
qilmaydi, chunki 

>0 son uchun qarama-qarshi -

 element bu 
to’plamga kirmaydi. 
5. 
 
b
a
,
 oraliqda aniqlangan uzluksiz funksiyalar to’plami 
C
 
b
a
,
 vektor fazo hosil qiladi. Chunki 
 
b
a
,
 oraliqda uzluksiz 
funksiyalar 
)
(
x
f
 va g (
x
) larning  yig’indisi 
)
(
x
f
 + g (
x
) kabi, 
R


  songa  ko’paytmasi 

)
(
x
f
  kabi  aniqlanadi  va  1
0
-8
0
 
shartlar  bajariladi  (ko’rsating).  Bu  fazoni  funksional  fazo  deb 
ham ataladi.    
Eslatma.  Umumiy  vektor  tushunchasidan  farqli  o’larok 
R
n
  fazoning  vektorlarini 
n-
o’lchamli  fazoning  vektorlari  deb 
ataymiz. Agar 
n=3
 bo’lsa vektorlarning odatdagi uch o’lchamli 
fazosini tushunamiz. 
n=1
 bo’lsa har bir vektor bitta koordinata 


73 
bilan aniqlanadi. Bunday vektorlar ustida chiziqli amallar xuddi 
haqiqiy  sonlar  ustidagi  amallar  singari  bo’ladi.  Shuning  uchun 
R
1
 fazo haqiqiy sonlar to’plamidan iborat bo’ladi.  
 
Tekshirish uchun savollar 
 
Savollar.  
1. Fazo tushunchasi nima? 
2.
 n
-o’lchovli vektorlar fazosi R
n
ga ta’rif bering. 
3.  R
n
  fazo  vektorlari  ustida  chiziqli  amallar  nimalardan 
iborat? 
4.  Chiziqli  amallar  qanday  xossalarga  ega?  Ularni 
isbotlang. 
5
.  n
-o’lchamli  vektorlar  ortlar  yordamida  qanday 
yoyiladi. 
5.
 
Vektorning  normasiga  ta’rif  bering.  U  qanday 
xossalarga ega? 
6.
 
Koshi tengsizliklarini isbotlang. 
7.
 
n
-o’lchovli vektorlarning skalyar ko’paytmasiga ta’rif 
bering. U qanday xossalarga ega? 
8.
 
Ikki vektor qachon ortoganal deyiladi? 
9.
 
Vektor fazoga ta’rif bering va misollar keltiring. 

Download 1,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish