Математик моделлаштириш ва сонли усуллар

Model so’zi nimani anglatadi?
{= lotincha modulus so’zidan olingan bo’lib, o’lchov, namuna, me’yor ma’nolarini anglatadi
~ lotincha modulus so’zidan olingan bo’lib, o’lchov ma’nosini anglatadi
~ lotincha modulus so’zidan olingan bo’lib, namuna ma’nosini anglatadi
~ lotincha modulus so’zidan olingan bo’lib, me’yor ma’nosini anglatadi }

Modlellashtirish nazariyasida ob’ekt deganda nima tushuniladi?

{= Tabiiy, sun’iy, real yoki xayoliy sistemalar
~ Xayoliy sistemalar
~ Kompyuter texnologiyalari
~ Real jarayonlar}

Modlellashtirishning moxiyati nimadan iborat?

{= Ob’ektni boshqa soddaroq ob’ekt (model) bilan almashtirib, modelni xususiyatini tadqiq qilish orqali original ob’ektni o’rganishdan iborat
~ Modlellashtirish real sistemalarni fizik bilish jarayonidan iborat
~ To’g’ri javob keltirilmagan
~ Modlellashtirish fizik jarayonlarni o’rganishdan iborat }

Qanday modellar differentsial tenglamalar bilan ifodalanadi?

{= Differentsial
~ O’zluksiz-stoxastik
~ O’zluksiz-chiziqli
~ Chiziqli-stoxastik}

Matematik modellar qanday matematik ifoda bilan ifodalanadi?

{= Differentsial, algebraik, ntegro-differentsial tenglamalar bilan
~ Differentsial tenglamalar bilan
~ Algebraik tenglama yoki tengsizliklar bilan
~ Integro-differentsial tenglamalar bilan }

Modellashtirishning maqsadi qanday amalga oshiriladi?

{= Modellashtirishning maqsadi ishlab chiqilgan modelni tadqiq qilish orqali amalga oshiriladi
~ Modellashtirishning maqsadi sistemani soddalashtirish orqali amalga oshiriladi
~ Modellashtirishning maqsadi modelni algoritmlashtirish orqali amalga oshiriladi
~ Modellashtirishning maqsadi modelni korrektlashtirish orqali amalga oshiriladi }

Modellashtirish natijalari qanday maqsadlarda ishlatiladi?

{= Ob’ekt yoki sistemaning ishga yaroqliligi haqida qaror chiqarish uchun, eng yaxshi loyixaviy variantni tanlash uchun yoki ob’ekt yoki sistemani optimallashtirish uchun
~ Kompyuterdan foydalanishni kamaytirish uchun
~ Ob’ekt yoki sistemani boshqarish natijalarini tekshirish uchun
~ Sistema yoki ob’ektni matematik formallashtirish uchun }

Modellarni adekvatlikka tekshirishni moxiyati nima?

{= Modelni real ob’ektga muvofiqligini tekshirish
~ Ob’ektning asosiy parametrlarini tekshirish
~ To’g’ri javob keltirilmagan.
~ Modelni tekshirish}

Modellashtirish muammosi bilan qaysi ikki holda to’qnash kelamiz?

{= Bilish va boshqarish jarayonlarida
~ To’g’ri javob keltirilmagan
~ Kuzatish va algoritmlashtirish jarayonlarida
~ Ishlab chiqarish jarayonlari va hodisalarida}

Matematik modellashtirish teskari masalasining mohiyati nimadan iborat?

{= Real ob’ekt va uning matematik modeli tabiatini solishtirgan holda modeldagi qandaydir parametrlarning noma’lum qiymatlarini aniqlashdan iborat
~ To’g’ri javob keltirilmagan
~ Modelda ishtirok etayotgan barcha parametrlarning qiymatlari ma’lum bo’lgani holda modelning tabiatini o’rganishdan iborat
~ Matematik modelni qayta ko’rib chiqishdan iborat }

Modellashtirishning asosiy muammolari nimalardan iborat?

{= model qurishdan, modelni tadqiq qilishdan, modeldan foydalanishdan
~ model qurishdan, modelni tadqiq qilishdan
~ modelni tadqiq qilishdan, modeldan foydalanishdan
~ model qurishdan, modeldan foydalanishdan }

Modelni asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?

{= Keltirilganlarning barchasi birgalikda modelni asosiy xususiyatlarini ifodalaydi
~ cheklilik (model originalini chekli marta akslantiradi)
~ soddalik (model real ob’ektni asosiy xossalarini akslantiradi), taxminiylik (model real ob’ektni taxminiy, ya’ni taqribiy ifodalaydi)
~ adekvatlik (model tadqiq qilinayotgan ob’ekt xarakterini etarlicha ifodalaydi)}

Dinamik model nima?

{= vaqt bo’yicha parametr ishtirok etuvchi, ya’ni vaqt bo’yicha o’zgaruvchi jarayon yoki ob’ektlarni ifodalovchi modellar dinamik model deyiladi
~ vaqtning diskret momentlaridagina tizim yoki ob’ektni tabiatini ifodalovchi modellar dinamik model deyiladi
~ modeldagi ishtirok etuvchi parametrlar nabori (kiruvchi) ga bir qiymatli aniqlangan parametrlar nabori (chiquvchi) mos keluvchi modellar dinamik model deyiladi
~ qandaydir vaqt oralig’idagi vaqtning barcha momentlarida tizim yoki ob’ektni tabiatini ifodalovchi modellar dinamik model deyiladi }

Uzluksiz model nima?

{= qandaydir vaqt oralig’idagi vaqtning barcha momentlarida tizim yoki ob’ektni tabiatini ifodalovchi modellar uzluksiz model deyiladi
~ vaqtning diskret momentlaridagina tizim yoki ob’ektni tabiatini ifodalovchi modellar uzluksiz model deyiladi
~ modeldagi ishtirok etuvchi parametrlar nabori (kiruvchi) ga bir qiymatli aniqlangan parametrlar nabori (chiquvchi) mos keluvchi modellar uzluksiz model deyiladi
~ to’g’ri javob yo’q }

Determinallashgan model nima?

{= modeldagi ishtirok etuvchi parametrlar nabori (kiruvchi) ga bir qiymatli aniqlangan parametrlar nabori (chiquvchi) mos keluvchi modellar determinallashgan model deyiladi
~ vaqt bo’yicha parametr ishtirok etuvchi, ya’ni vaqt bo’yicha o’zgaruvchi jarayon yoki ob’ektlarni ifodalovchi modellar determinallashgan model deyiladi
~ vaqtning diskret momentlaridagina tizim yoki ob’ektni tabiatini ifodalovchi modellar determinallashgan model deyiladi
~ to’g’ri javob yo’q }

Modellashtiriluvchi tizimning hayotiy tsikli nimalardan iborat?

{= Keltirilganlarning barchasi modellashtiriluvchi tizimning hayotiy tsiklini ifodalaydi
~ ob’ekt haqida ma’lumot to’plash, gipotezalar qabul qilish, modelni tuzilishi va tarkibini loyihalash
~ modelni tadqiq qilish, modellashtirish algoritmi (dasturi)ni ishlab chiqish; modelni adekvatligini, turg’unligini, sezgirligini tadqiq qilish; modellashtirish vositasi (sarf-xarajat) ni baholash
~ olingan sonli natijalarni tahlil qilish va talqin qilish; agar zarurat bo’lsa modelni aniqlashtirish yoki modifikatsiyalash; modellashtirish vositasida olingan yangi bilimlar bilan tadqiq qilinayotgan tizimga qaytish}

Modellar ustida bajariladigan asosiy amallarni ko’rsating

{= Keltirilganlarning barchasi modellar ustida bajariladigan asosiy amallarni ifodalaydi
~ chiziqlashtirish, identifikatsiyalash (kuzatish natijalari asosida modellar qurish)
~ agregirlash (kichik o’lchovga o’tkazish), o’lchovsizlantirish
~ dekompozitsiyalash, hisoblash eksperimenti o’tkazish }

Modellashtirish va modellar qanday asosiy va muhim yo’nalishlarda qo’llaniladi?

{= Keltirilganlarning barchasida
~ tadqiq qilinayotgan tizimlarni o’rganish va ularni tadqiq qilish nazariyasini ishlab chiqishda
~ ob’ekt yoki tizimlar holatini bashoratlashda; tizimlarni yoki alohida qismiy tizimlarni avtomatlashtirishda
~ tizimni butunligicha yoki uning qismiy tizimlarini boshqarishda; strategiya va boshqarish qarorlarini ishlab chiqishda }

Modellarni qurish, o’rganish va qo’llash jarayoni .... deyiladi

{= modellashtiirish
~ abstraktlashtirish
~ chiziqlashtirish
~ qismiy tizimlarga ajratish }

Texnik jarayonlarga nisbatan modellashtirishning qanday turlari mavjud?

{= kontseptual, fizik, strukturali-funktsional, matematik (mantiqiy-matematik), imitatsion (dasturli)
~ kontseptual, fizik
~ strukturali-funktsional
~ matematik (mantiqiy-matematik), imitatsion (dasturli }

Matematik modellarni sintezi qanday asosiy qismlardan tashkil topgan?

{= mazmunli, analitik, hisoblash qismlaridan
~ mazmunli, analitik, qismlaridan
~ analitik, hisoblash qismlaridan
~ mazmunli, hisoblash qismlaridan }

Matematik modellarni sintezini tashkil yetuvchi mazmunli qismi nimadan iborat?

{= ob’ektning fizik tabiatini o’z ichiga oluvchi formal ifodalashdan
~ ob’ektni matematik ifodalashdan
~ to’g’ri javob yo’q
~ modellashtirish algoritmidan }

Matematik modellarni sintezini tashkil yetuvchi analitik qismi nimadan iborat?

{= ob’ektni matematik ifodalashdan
~ to’g’ri javob yo’q
~ modellashtirish algoritmidan
~ ob’ektning fizik tabiatini o’z ichiga oluvchi formal ifodalashdan }

Tadqiq qilinayotgan real jarayonlarni xarakteriga ko’ra matematik modellarni qanday turlari mavjud?

{= determinallashgan; stoxastik
~ determinallashgan;
~ stoxastik
~ to’g’ri javob yo’q }

Determinallashgan modellarni mohiyati nimadan iborat?

{= Determinallashgan modellarda tasodifiy ta’sirlar e’tiborga olinmaydi; modeldagi elementlar (o’zgaruvchilar, matematik bog’lanishlar) etarlicha aniq o’rnatilgan; jarayon yoki tizimlarni tabiatini aniq topish mumkin
~ Determinallashgan modellarda tasodifiy ta’sirlar e’tiborga olinadi; ushbu turdagi modellar ehtimollar nazariyasi va matematik statistika usullari vositasida ifodalanadi
~ Determinallashgan modellarda jarayon yoki tizimlarni tabiatini aniq topish mumkin emas
~ Determinallashgan modellarda tasodifiy ta’sirlar e’tiborga olinadi }

Stoxastik modellarni mohiyati nimadan iborat?

{= Stoxastik modellarda tadqiq qilinayotgan ob’ekt va tizimlardagi jarayonlarni tasodifiy xarakteri e’tiborga olinadi;
ushbu turdagi modellar ehtimollar nazariyasi va matematik statistika usullari vositasida ifodalanadi
~ Stoxastik modellarda tasodifiy ta’sirlar e’tiborga olinmaydi; modeldagi elementlar (o’zgaruvchilar, matematik bog’lanishlar) etarlicha aniq o’rnatilgan; jarayon yoki tizimlarni tabiatini aniq topish mumkin
~ Stoxastik modellarda jarayon yoki tizimlarni tabiatini aniq topish mumkin
~ Stoxastik modellarda tasodifiy ta’sirlar e’tiborga olinmaydi }

Modellarni qurish printsipiga asosan qanday matematik modellar mavjud?

{= Analitik, imitatsion
~ Analitik
~ Imitatsion
~ To’g’ri javoblar keltirilmagan }

Imitatsion modellashtirishni mohiyati nimadan iborat?

{= Imitatsion modellashtirishda ob’ekt, jarayonlarni tabiati algoritmlar nabori vositasida ifodalanadi; har bir algoritm ob’ekt yoki tizimni tashkil etuvchi real elementar jarayonlarni imitatsiya qiladi, bunda jarayonlarni mantiqiy strukturasi va vaqt bo’yicha sodir bo’lish ketma-ketligi saqlanadi; imitatsion modellashtirishda ob’ekt yoki jarayonlarni tabiatini bashoratlash masalasi o’ta murakkabdir
~ modellashtirishda ob’ekt, jarayonlarni tabiati algoritmlar nabori vositasida ifodalanadi
~ modellashtirishda har bir algoritm ob’ekt yoki tizimni tashkil etuvchi real elementar jarayonlarni imitatsiya qiladi, bunda jarayonlarni mantiqiy strukturasi va vaqt bo’yicha sodir bo’lish ketma-ketligi saqlanadi
~ Imitatsion modellashtirishda ob’ekt yoki jarayonlarni tabiatini bashoratlash masalasi o’ta murakkabdir ob’ekt yoki jarayonlarni tabiatini bashoratlash masalasi o’ta murakkabdi}

Kirish ma’lumotlariga asosan matematik modellar qanday turlarga ajratiladi?

{= Uzluksiz, diskret
~ Differentsial, integral
~ Differentsial
~ Integral }

Agar kirish ma’lumotlari va parametrlar uzluksiz bo’lib, matematik bog’lanishlar turg’un bo’lsa, bunday matematik modellar ... deyiladi.

{= Uzluksiz
~ Distkret
~ Differentsial
~ Integral }

Agar kirish ma’lumotlari va parametrlar diskret bo’lib, matematik bog’lanishlar noturg’un bo’lsa, bunday matematik modellar ... deyiladi.

{= Distkret
~ Differentsial
~ Integral
~ Uzluksiz }

Qaysi hollarda chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini Gauss usuli bilan yechish mumkin?

{= Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining mos matritsasining barcha burchak minorlari noldan farqli bo’lganda
~ Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining mos matritsasi ditermenanti noldan farqli bo’lgan barcha hollarda
~ Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining mos matritsasi musbat aniqlangan bo’lsa
~ To’g’ri javob yo’q }

... tahlil qilinayotgan dinamik tizimni imitator bilan almashtirishga va o’rganilayotgan tizim haqida axborot olish uchun imitator bilan eksperiment o’tkazishga asoslangan tadqiqot usuli. Ko’p hollarda imitator rolini kompyuter bajaradi.

{= Imitatsion modellashtirish
~ Analitik modellashtirish
~ _{Sonli modellashtirish}
~ Stoxastik modellashtirish }

Modellashtirish nazariyasi predmeti deganda nima tushuniladi?

{= Modellashtirish usullari yoki vositalari va modellar, shuningdek ularga tegishli ta’riflar
~ Modellarni ishlab chiquvchi dasturiy vositalar
~ Modellashtirish nazariyasi usullari
~ Real jarayon yoki tizimlarni modellari }

Ob’ekt va tashqi muhit quyidagi parametrlarga ega

{= Sifat, funktsional, miqdoriy
~ Sifat, ko’rsatkichli
~ Tasodifiy, ideallashtirilgan
~ Ideallashtirilgan,stoxastik }

Tadqiq qilinayotgan matematik modellar sonli usullarining mohiyati nimada?

{= Matematik modellar, ya’ni tenglamalar sistemasini yoki differentsial tenglamalarni sonli (iteratsion) usullar bilan yechishda
~ Real jarayonlarni ideal modelini yaratishda
~ Katta tizimlarni tahlil qilishda
~ Real jarayonlar mashinada imitatsiya qilinadi }

Model adekvatligini tekshirishning moxiyati nimadan iborat?

{= Modellarni real ob’ektlarga muvofiqligini tekshirishdan
~ Ob’ektning asosiy parametrlarini tekshirishdan
~ Ob’ektning asosiy elementlarini tekshirishdan
~ Modelning elementlarini tekshirishdan }

Ob’ektning strukturasi qanday alomatlar bilan xarakterlanadi?

{= Dinamiklik, stoxastiklik, chiziqlilik, chiziqsizlik, statistiklik, determinallashganlik
~ Statistiklik, determinallashganlik, chiziqlilik,
~ Dinamiklik, stoxastiklik, statistiklik
~ chiziqlilik, chiziqsizlik }

Matematik modelning sezgirligi nimani anglatadi?

{= Matematik modelni asosiy faktorlar qiymatlariga nisbatan turg’unligini
~ Matematik modelni chiziqliligini
~ Matematik modelni chiziqsizligini
~ To’g’ri javob keltirilmagan }

Tasodifiy jarayonlarni modellashtirish g’oyasi nimadan iborat?

{= Tasodifiy miqdorlar ketma-ketligini aniqlashdan
~ 0 va 1 oralig’idagi sonlarni hisoblashdan
~ Tasodifiy sonni aniqlashdan
~ Modul bo’yicha birdan katta bo’lgan tasodifiy sonni aniqlashdan }

Qanday sabablarga ko’ra model ob’ektdan farq qiladi?

{= Tasodifiy faktorlarni hisobga olmaslik, qabul qilingan approksimatsiya bo’yicha, interpolyatsiya sababli
~ Tasodifiy faktorlarni hisobga olmaslik, qabul qilingan approksimatsiya bo’yicha
~ Qabul qilingan approksimatsiya bo’yicha, interpolyatsiya sababli
~ Tasodifiy faktorlarni hisobga olmaslik, interpolyatsiya sababli }

Modelni ob’ektga adekvatligini tekshirishda ... aniqlanadi.

{= Modelni real ob’ektlarga muvofiqligi
~ Modelni adaptiv xususiyati
~ To’g’ri javob keltirilmagan
~ Modelni dinamik xususiyati }

Modellashtirishning qanday usullari statistik deyiladi

{= Matematik statistika, tasodifiy funktsiyalar nazariyasi, ekstremal eksperimentlar nazariyasi usullari
~ Matematik statistika, tasodifiy funktsiyalar nazariyasi usullari
~ Tasodifiy funktsiyalar nazariyasi, ekstremal eksperimentlar nazariyasi usullari
~ Matematik statistika, ekstremal eksperimentlar nazariyasi usullari }

Qoldiq funktsiyasi ... anglatadi.

{= Modelni ob’ektga yaqinligini, modelni tizimga yaqinligini, modelni jarayonga yaqinligini
~ Modelni ob’ektga yaqinligini, modelni tizimga yaqinligini
~ Modelni ob’ektga yaqinligini, modelni jarayonga yaqinligini
~ Modelni tizimga yaqinligini, modelni jarayonga yaqinligini }

Qanday hollarda ob’ektning xarakteristikalari va kiruvchi parametrlar o’rtasidagi analitik bog’lanishni topish mumkin?

{= Agar faktorlar miqdoriy bo’lsa
~ Agar faktorlar tasodifiy bo’lsa
~ Agar faktorlar empirik bo’lsa
~ To’g’ri javob keltirilmagan }

Sonli model nima bilan xarakterlanadi?

{= Sonli model konkret boshlang’ich shart va modelning miqdoriy parametrlari uchun faqat xususiy – sonli echimni aniqlash bilan xarakterlanadi
~ Sonli model matematik apparatlardan foydalanib, tenglamani oshkor echish imkonini beruvchi tizimning formallashgan ko’rinishidir
~ Sonli model sonli integrallashdan foydalanib, tenglamani sonli echish imkonini beruvchi tizimning formallashgan ko’rinishidir
~ To’g’ri javob keltirilmagan }

Qanday modellashtirish ob’ektlarini bilasiz

{= Statitik, dinamik, stoxastik, determinallashgan, chiziqli, chiziqsiz
~ Statitik, dinamik, stoxastik, determinallashgan
~ Statitik, dinamik, chiziqli, chiziqsiz
~ Stoxastik, determinallashgan, chiziqli, chiziqsiz }

Ayirmali sxema nima?

{= Asosiy differensial tenglama yoki tenglamalar sistemasini va qo‘shimcha (boshlang‘ich va chegaraviy) shartlarni approksimatsiya qiluvchi ayirmali tenglamalar sistemasi
~ Barcha yechimlar to‘plamidan yagona yechimni ajratib olish usuli
~ O‘rganilayotgan masalaning differensial tenglamasini taqribiy ifodasi
~ O‘rganilayotgan masalani taqribiy yechish usuli }

Ayirmali sxemalarni shabloni degani nima

{= Ayirmali sxema ifodalanuvchi to‘rning tugun nuqtalar to‘plami
~ To‘rning chegaraviy tugun nuqtalari to‘plami
~ To‘rning ichki tugun nuqtalari to‘plami
~ To‘g‘ri javoblar keltirilmagan }

Qaysi hollarda chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini Gauss usuli bilan yechish mumkin?

{= Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining mos matritsasining barcha burchak minorlari noldan farqli bo‘lganda
~ Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining mos matritsasi ditermenanti noldan farqli bo‘lgan barcha hollarda
~ Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining mos matritsasi musbat aniqlangan bo‘lsa
~ To‘g‘ri javob yo‘q }

Fizik modellashnirish nimani o‘rgatadi

{= tekshirilayotgan jarayonning tabiati va geometrik tuzilishi asl nusxasidek, ammo undan miqdor(o‘lchami, tezligi, ko‘lami) jihatidan farq qiladigan modellar
~ mavjud olam”ni matemetik izohlash
~ yangidan ishlab chiqariladigan modellar.
~ Barcha javob to‘g‘ri }

Hodisalarni matematik model yordamida o‘rganish necha bosqichda amalgam oshiriladi

{= 4
~ 6
~ 12
~ 2}

Matematik model olamni bilish, boshkarish va oldindan aytib berishning ...

{= kuchli usulidir
~ kuchsiz usulidir
~ bilish usulidir
~ Yetarli usulidir }

Matematik modelning paydo bo‘lish yo‘llari.

{= hodisani to‘g‘ridan-to‘g‘ri kuzatish natijasida, uni to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘rganish va tushunish natijasida
~ biror deduksiya jarayoni natijasida, bunda yangi model biror umumiyroq modeldan xususiy hol sifatida olinadi;
~ biror induksiya jarayoni natijasida, bunda yangi model "elementar" modellarning tabiiy umumlashmasidan iborat bo‘ladi
~ To‘g‘ri javob yo‘q }

Har qanday matematik model necha yo‘l bilan paydo bo‘lishi mumkin?

{= 3
~ 5
~ 6
~ 2}

Analogli modellar - deb shunday modellarga aytiladiki, ....

{= orginaldan fizik tabiatga nisbatan farq qiluvchi, ammo ishlash jarayoni orginalga o‘xshash bo‘lgan modellarga aytiladi
~ orginaldan fizik tabiatga nisbatan farq qiluvchi va ishlash jarayoni orginalga qisman o‘xshash bo‘lgan modellarga aytiladi.
~ orginaldan fizik tabiatga nisbatan farq qilmaydigan va ishlash jarayoni orginalga qisman o‘xshash bo‘lgan modellarga aytiladi.
~ orginaldan fizik tabiatga nisbatan farq qiluvchi, ammo ishlash jarayoni orginalga o‘xshash bo‘lmagan modellarga aytiladi.}

Kvazinaturaviy modellar - ...

{= naturaviy va matematik modellar majmuasidan iborat.
~ matematik modellar majmuasidan iborat.
~ Sonli modellar majmuasidan iborat.
~ Fizik modellar majmuasidan iborat.}

Analog modellarni yaratish uchun o‘rganilayotgan tizimlarni ... .

{= matematik tavsiflash zarur.
~ fizik tavsiflash zarur
~ sonli tavsiflash zarur
~ Real tavsiflash zarur.}

Masalani algoritmlash – bu ....

{= masalani kompyuterdan foydalanib, yechish algoritmini yaratish jarayonidir.
~ Yechish usulini ishlab chiqishdir
~ Sonli usulni yaratishdir
~ Dastur ishlab chiqishdir }

 shakldagi idishda suyuqlik harakatining matematik modeli tuzish ... asoslangan

{= energiyani saqlanish qonuniga
~ impulsni saqlanish qonuniga
~ materiyani saqlanish qonuniga
~ Nyuton qonuniga }

Konseptual (mazmunli) model-ning vazifasi nimadan iborat

{= Konseptual (mazmunli) model-abstrakt model bo‘lib, tizimni tarkibi va strukturasini, elementlar xususiyatini va sabab-oqibat bog‘lanishlarini aniqlaydi.
~ Konseptual (mazmunli) model-natural model bo‘lib, elementlar xususiyatini va sabab-oqibat bog‘lanishlarini aniqlaydi.
~ Konseptual (mazmunli) model-fizik model bo‘lib, tizimni tarkibi va strukturasini aniqlaydi.
~ Konseptual (mazmunli) model-sonli model bo‘lib, tizimni tarkibi, elementlar xususiyatini aniqlaydi.}

Konseptual (mazmunli) model-abstrakt model bo‘lib, tizimni ... bog‘lanishlarini aniqlaydi.

{= tarkibi va strukturasini, elementlar xususiyatini va sabab-oqibat
~ faqat elementlar xususiyatini va sabab-oqibat
~ faqat tarkibi va strukturasini va sabab-oqibat
~ strukturasini, elementlar xususiyatini va sabab-oqibat }

Modellashtirish natijalarini ishonchliligi va aniqliligi ...

{= dastlabki ma’lumotlarni aniqlashga va to‘laligiga bog‘liq
~ mantiqiy ma’lumotlarni aniqlashga va to‘laligiga bog‘liq
~ miqdoriy ma’lumotlarni aniqlashga va to‘laligiga bog‘liq
~ Dastlabki va keyingi ma’lumotlarni aniqlashga va to‘laligiga bog‘liq }

Matematik modellarni tadqiq etish usullari quyidagi turlarga bo‘linadi:

{= analitik, sonli, imitatsion.
~ statik, dinamik, imitatsion.
~ analitik, statik, mantiqiy.
~ sonli, statsionar, nostatsionar }

Turli tabiat obyektlarida tebranish jarayonlari obyektlarning har xil tabiatli bo‘lishiga qaramasdan, ularga .... modelning universalligi deb ataladi.

{= bir xil matematik modellar orqali ifodalanishi
~ bir xil stoxostik modellar orqali ifodalanishi
~ bir xil dinamik modellar orqali ifodalanishi
~ Turdosh matematik modellar orqali ifodalanishi }

Model universalligi nima

{= Turli tabiat obyektlarida tebranish jarayonlari obyektlarning har xil tabiatli bo‘lishiga qaramasdan, ularga bir xil matematik modellar orqali ifodalanishi modelning universalligi deb ataladi.
~ Turli tabiat obyektlarida tebranish jarayonlari obyektlarning har xil tabiatli bo‘lishiga qaramasdan, ularga bir xil stoxostik modellar orqali ifodalanishi modelning universalligi deb ataladi.
~ Turli tabiat obyektlarida tebranish jarayonlari obyektlarning har xil tabiatli bo‘lishiga qaramasdan, ularga bir xil dinamik modellar orqali ifodalanishi modelning universalligi deb ataladi.
~ Turli tabiat obyektlarida tebranish jarayonlari obyektlarning har xil tabiatli bo‘lishiga qaramasdan, ularga turdosh matematik modellar orqali ifodalanishi modelning universalligi deb ataladi.}