Масъул муҳаррир

Pedagogik ilmiy-tadqiqot metodlari shaxsni tarbiyalash, unga muayyan yo‘nalishlarda 
chuqur, puxta ilmiy bilimlarni berishga berish tamoyillari, ob’ekti va sub’ektiv omillarini 
aniqlovchi pedagogik jarayonning ichki mohiyati, aloqa va qonuniyatlarini maxsus tekshirish va 
bilish usullaridir. Pedagogik ilmiy tadqiqotlarni amalga oshirish murakkab, muayyan muddatni 
taqozo etuvchi, izchillik, uzluksizlik, tizimlilik hamda aniq maqsad kabi xususiyatlarga ega 
bo‘lgan jarayon bo‘lib, uning samarali bo‘lishi uchun bir qator shartlarga rioya etish zarur. Ular 
quyidagilardir:
- muammoning dolzarbligi va mavzuning aniq belgilanganligi;
- ilmiy farazlarning to‘g‘ri shakllantirilganligi;
- vazifalarning tadqiqot maqsadi asosida to‘g‘ri belgilanganligi;
- tadqiqot metodlar tizimiga nisbatan ob’ektiv yondashuv;
- tajriba-sinov ishlari jarayoniga jalb etiluvchi respondentlarning yosh,
- psixologik va shaxsiy xususiyatlari, shuningdek, shaxs rivojlanishi qonuniyatlarining 
to‘g‘ri hisobga olinganligi;
- tadqiqot natijalarini oldindan tashhislash va uning natijalarini bashoratlash;
- tadqiqot natijalarining kafolatlanganligi.
Pedagogika fanlari tizimi. Shaxs kamolotini ta’minlash, uning intellektual, ma’naviy-axloqiy 
hamda jismoniy jihatdan rivojlanishiga erishishda turli yosh davrlari, har bir davrning o‘ziga xos 
jihatlari, shuningdek, bolaning fiziologik, psixologik holatini inobatga olish maqsadga muvofiqdir. 
SHu bois yaxlit pedagogik jarayon muayyan turkumni tashkil etuvchi pedagogik fanlar tomonidan 
o‘rganiladi. Ular quyidagilardir:
1.Umumiy pedagogika – maktab yoshidagi bolalarni tarbiyalash va ularga ta’lim berish 
masalalarini o‘rganadi.
2. Maktabgacha ta’lim pedagogikasi – maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni tarbiyalash, 

---

647
10
ularni intellektual, ma’naviy-axloqiy va jismoniy jihatdan kamolotga yetkazish masalalarini 
o‘rganadi.
3. Boshlang‘ich ta’lim pedagogikasi – boshlang‘ich sinflar o‘quvchilarini tarbiyalash, ularga 
ta’lim berish, ularning o‘ziga xos psixologik hamda fiziologik xususiyatlarini tadqiq etish, 
shuningdek, ularni intellektual, ma’naviy-axloqiy va jismoniy jihatdan kamolotga yetkazish 
masalalarini o‘rganadi.
4. Korrektsion (maxsus) pedagogika – rivojlanishida turli psixologik va fiziologik nuqsonlari 
bo‘lgan bolalarni tarbiyalash va o‘qitish bilan bog‘liq muammolarni o‘rganadi. 
Texnologiyalarning rivojlanishi va akselratsiya natijasida pedagogikada juda ko‘plab 
muammolar yuzaga kelmoqda. Ularni bartaraf etish uchun pedagoglar oldiga juda ham mas’uliyat 
yuklamoqda.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. E.G‘oziyev “Pedagogik psixologiya” Toshkent 2014-yil 39-42-bet
2. O‘.Yo‘ldoshev “Pedagogika” Toshkent 2017-yil
3. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. Toshkent 2000-2005-yil
4. N.Atayeva, F.Rasulova, M.Salayeva, S.Hasanov “Umumiy pedagogika” Toshkent 2016-yil.

---

648