|
10
ONA TILI DARSLARIDA INTERFAOL USULLARDAN FOYDALANISH
Buxoro viloyati Shofirkon tumanidagi
25- umumiy o‘rta ta’lim maktabi ona tili
va adabiyot fani o‘qituvchisi
Nasriyeva Dilbar Muhiddinovna
Annotatsiya: maqolada ona tili darslarida interfaol usullardan foydalanish ,o‘quvchilarning
ijodiy tafakkurini boyitish, olgan bilimlarini mustahkamlash yo‘llari haqida fikr yuritilgan.
Kalit so‘zlar: tafakkur, metod,zamonaviy,interfaol,og‘zaki va yozma nutq,nutqiy
kompetentsiya,mantiqiy fikrlash.
Ta’lim –tarbiya masalasi barcha davrlarda eng dolzarb,ertangi taqdirimizni hal qiluvchi
vazifalardan biri bo‘lib kelgan.Shuning uchun umumiy o‘rta ta’lim tizimida yetakchi fanlardan
hisoblangan ona tili fanining maqsadi, mazmuni va o‘qitish usullarini takomillashtirish zarurati
soha mutaxassislari zimmasiga ulkan mas’uliyat yuklaydi .
Til_ milliy ong va tafakkur ,milliy ruh va dunyoqarashni rivojlantiruvchi vosita.Shunday
ekan ,ona tili fanini o‘qitishdan maqsad:
_ona tilimiz sofligini saqlab qolish ,tilimiz mavqeyini oshirish;
_o‘quvchilarda og‘zaki va yozma nutqni kamol toptirish ,ya’ni fikrini
to‘g‘ri,ravon,tushunarli,izchil ifodalash malakasini rivojlantirish;
_yosh avlodni mustaqil, erkin fikrlashga o‘rgatish;
_ijodkor o‘quvchilarni aniqlash,ularga ma’naviy ko‘maklashish;
_ona tilimizda yaratilgan xalqimizning boy ma’naviy merosini o‘rganishdan iborat.
Yuqoridagi maqsad va vazifalardan kelib chiqqan holda har bir darsni aniq maqsadga
yo‘naltirilgan,puxta o‘ylangan reja asosida tashkillashtirish fanimizni o‘qitishdagi muammolarni
bartaraf etishda ijobiy rol o‘ynaydi.
Bugungi zamonaviy ta’lim o‘qituvchidan yetarli bilim,mahorat va salohiyat talab etadi.Dars
jarayonida o‘qituvchi bilan o‘quvchi o‘rtasida samimiy munosabat bo‘lishi ,ta’lim beruvchi har
bir darsga yangiliklar bilan kirishi, darsning zamonaviy o‘quv materiallari bilan boyitilishi dars
samaradorligini oshiradi.
Filologiya yo‘nalishidagi fanlarni o‘qitishda o‘quvchilarda nutqiy kompetentsiyalarning
to‘liq shakllanmaganligining guvohi bo‘lish mumkin.Kezi kelganda shuni ham aytib o‘tish
kerakki,o‘quvchilarimiz orasida o‘z fikrini aniq ,lo‘nda ifodalay olmaydiganlar topiladi.Shuni
hisobga olib,ona tili fanini o‘qitishda o‘quvchi uchun zerikarli bo‘lgan ilmiylikdan biroz
chekinib ,mavzuni hayotiy misollar ,o‘yinlar,interfaol usullar orqali tushuntirishga ,ularga hayotiy
ko‘nikmalar hosil qilishga harakat qilishimiz lozim.Masalan, darsning ma’lum qismida o‘quvchilar
bilan hayvonot bog‘iga yoki tabiat qo‘yniga sayohat uyushtirib (monitorda tabiat manzarasi
yoki hayvonot bog‘I manzarasi ko‘rsatiladi),o‘quvchilarning bir –birlari va yoki o‘qituvchi
bilan sayohatdan olgan taassurotlari asosida og‘zaki dialog-suhbat o‘tkazishlari o‘quvchilarning
og‘zaki nutqini o‘stiribgina qolmay,o‘quvchini erkin fikrlashga o‘rgatadi,do‘stona,samimiy
muhitni yuzaga keltiradi,qolaversa, o‘quvchilar tabiatga oshnolikni his etadilar.
Hozirgi kunda ta’lim –tarbiya jarayonida pedagogik innovatsiyalarni qo‘llash jahon
taraqqiyotining global tendensiyasi hisoblanadi.Shuni chuqur anglagan holda har bir o‘qituvchi
o‘z fani va barkamol avlod ta’lim-tarbiyasiga oid yangiliklarni muntazam o‘rganib,ularni
pedagogik faoliyatida qo‘llay bilish mahoratiga ega bo‘lishi lozim.
O‘quvchilarni hozirjavoblikka o‘rgatish,mantiqiy fikrlash ko‘nikmasini kamol toptirish
biz- o‘qituvchilarning zimmamizdagi mas’uliyatdir. Darsda o‘quvchilarni o‘ylashga,tafakkur
qilishga undovchi muammoli ,qiziqarli savollar berib borish ulardagi tafakkurni rivojlantirishga
ko‘maklashadi,deb o‘ylayman.
,,O‘ylab top ‘’o‘yini.
Uning narxi oltindan qimmat hisoblanadi va u shunchalik nozikki,hatto odam ovozi bilan ham
uni buzish mumkin.U nima bolishi mumkin? (sukut)
U narsa bir kishiga og‘irlik qiladi,ikki kishi uchun ayni muddao, uch kishi uni yo‘qqa chiqaradi.
Gap nima haqida ketyapti? (sir) va hokazo .
Muxtasar qilib aytganda, biz ona tili va adabiyot fani o‘qituvchilari o‘z oldimizga qo‘ygan
508
10
maqsad va vazifalarimizga astoydil yondashsak,tilimiz go‘zalligini bo‘y –basti bilan yosh avlodga
yetkaza olsak,biz ta’lim –tarbiya berayotgan o‘quvchilar ona tilimizga hurmat bilan qarovchi,nutqiy
qashshoqlikdan yuroq,teran fikrlovchi,badiiy adabiyotga oshufta ,tafakkur dunyosi keng,har qanday
vaziyatni tahlil eta olish salohiyatiga ega barkamol shaxslar bo‘lib yetishadi. .Aytmoqchimanki,
kasbiy bilimlarni mukammal egallagan,intelektual salohiyatli,o‘z ustida muntazam izlanadigan
o‘qituvchining darslari hech qachon zerikarli va samarasiz bo‘lmaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. H.Islomova.Darsga yangilik kiritish o‘qituvchi faoliyatining asosi. Til va adabiyot
jurnali.2014-yil 6-son.
2. Internet ma’lumotlari.
509
Do'stlaringiz bilan baham: |
