Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф



Download 22,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/277
Sana02.03.2022
Hajmi22,52 Mb.
#478427
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   277
Bog'liq
Umumiy Geologiya

Уран - қўрғошин усули 
магматик жинсларнинг ёшини ва 
метаморфизм жараёнлари кечган вақтни аниқлашда муваффақиятли 
қўлланилади. Бу усул ёрдамида ёшни аниқлаш учун одатда 
циркондан - радиологик ёш аниқлаш учун энг қулай бўлган жуда 
барқарор минералдан фойдаланилади (40-расм). У термик, кимёвий 
ва механик таъсирга бардошли бўлиб, нураш ва седиментация 
жараёнларида сақланиб қолади. У ҳатто юқори метаморфизм 
босқичида ҳам чидамли. Цирконда U-Pb «хотира» - кристаллнинг 
дастлаб ҳосил бўлиш ва кейинги қайта ўзгариш вақтлари қайд 
қилинади. 
U-Pb усулнинг энг катта ютуғи цирконда радиоактив 
парчаланишнинг турли константаларига эга бўл-ган учта ўзаро 
боғлиқ изотоп системасининг (
238

206
Pb; 
235

207
Pb; 
232
Th 
208
Pb) 
мавжудлигидир. Бу эса битта таҳлилда U ва РЬ нисбатида системанинг 
ёпиқлиги ҳақидаги тахминни уч марта текшириб кўришга имкон 
беради. Чунки турли изотопли системалар учун ташқи таъсир бир 


171 
хил бўлиши мумкин эмас. Ёшни аниқлашда бир-бирига боғлиқ 
бўлмаган таҳлиллардан олинган натижаларнинг мос келиши - бу 
минералдаги системанинг ёпиқлигидан далолат беради. 
Циркон 
кристалли-
зация вақтида одатда U
4+
ва 
Th
4+
нинг анча миқдорини, 
аммо 
қўрғошинни 
кам 
қўшиб олади, шунинг учун 
ҳам мутлақ ёшни аниқлаш 
учун 
уран-қўрғошин 
ва 
торий-қўрғошин 
усуллари 
жуда маъқул ҳисобланади. 
Ураннинг жуда узоқ 
яримпарчаланиш даврига эга 
радиоактив изотоплари 
238
U, 
236
U ва 
232
Th қўрғошиннинг 
205
Pb, 
207
Pb, 
209
Pb изотопларига айланади. 
Ёпиқ системада умумий парчаланиш вақтидан сўнг дастлабки 
238
U, 
236
U ва 
232
Th билан улардан ҳосил бўлган оралиқ изотоплар орасида 
секуляр тенглик ўрнатилади. 
Демак, бу нисбатлар ёрдамида ҳисоблаб чиқарилган ёшнинг 
яқин қийматлари U-Pb системанинг ёпиқлик мезони бўлиб саналади 
ва объектнинг ёшини аниқлашда уч қийматнинг ўртачаси бўйича 
баҳолашга имкон беради. Назорат учун бошқа изотоп нисбатлардан 
ҳам фойдаланиш мумкин. 
U-Pb усули ёрдамида ёшни аниқлаш натижалари одатда объект 
ёшининг мос қийматлари эгри чизиғи графиги - 
конкордиядан 
фойдаланилади (41-расм). Диаграмма 
201
Рb/
238
U, 
207
Pb/
235
U изотоп 
нисбатлари координаталарида чизилади. Бу ҳолда конкордия 
206
Pb/
238


Download 22,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   277




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish