Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф. Тақризчилар

101-расм. Штоклар.
Штоклар кесмада изометрик йирик устунсимон шаклдаги интрузиялар бўлиб, юзаси 100 км²гача етиши ва чуқурликка қараб бирмунча кенгайган бўлиши мумкин (101-расм).

102-расм. Этмолит.

Этмолит устки (апикал) қисми ботиқ, чуқурликка қараб торайиб борувчи нотўғри воронка шаклдаги интрузия ҳисобланади (102-расм). Уларнинг устки қисмидаги ёндош жинслар билан контакти мувофиқ бўлиши мумкин. Улар го­ризонтал кесмада изометрик ёки бир қанча чўзилган шаклда бўлади. Этмолитлар силл→лополит→этмолит схемаси бўйича силларнинг ҳосил бўлишининг кечки босқичи деб тахмин қилинади.

103-расм. Гарполит.

Гарполит (юнонча «гарпос» - ўроқ) йирик, ёриб кирувчи, ички қисми мувофиқ, вертикал кесмада ўроқсимон шаклдаги интрузив танадир (103-расм). Гарполитларнинг устки қисми маълум тепаликлар ва чуқурликлардан иборат қавариқ шаклда бўлади. Пастки қисми эса эгилган, горизонтал ёки илдизи томон қияланган бўлади. Гарполит­ларнинг ҳосил бўлиши бурчакли номувофиқликларга боғлиқ бўлиши мумкин. Кристаллашган қадимий жинслар билан уларнинг устида номувофиқ ётувчи ҳосилалар орасига магманинг ёриб кириши билан боғлиқ.

104- расм. Дайка.

Дайкалар тоғ жинсларидаги дарзликлар бўйлаб магма суюқлигининг ёриб киришидан ҳосил бўлади (104-расм). Улар тик ҳолдаги ўзаро параллел чегараларга эга бўлган ёриб кирувчи таналардир. Дайкаларнинг узунлиги уларнинг қалинлигидан ўнлаб марта катта бўлади. Дайкаларнинг аксарият қисми 0,5 дан 5-6 м қалинликка ва ўнлаб метр узунликка эга бўлади. Баъзи ҳолларда уларнинг қалинлиги 250 м га бориши, узунлиги эса 100км дан ортиқ бўлиши мумкин. Дайкалар бир жинсли оддий ва магманинг бир неча бор ёриб кириши натижасида турли жинсли мураккаб тузилишга эга бўлиши мумкин.