Master confection

4-расм. Нархни ташкил этиш услублари 
Бозор нархининг асосий хусусиятлари уларнинг доимо ўзгариб туриш 
қобилиятидир. Нархлар ҳеч қачон сабабсиз ўзгармайди. Юқори нархлар эса 
юқори сифатли, янги истеъмол қобилиятига эга бўлган товарларга 
ўрнатилади. Нарх даражасига товарнинг рақобатбардошлиги ва бозордаги 
ўрни боғлиқдир. 
Нарх белгилаш мақсадлари: бозор улушини кўпайтириш, қисқа вақт 
ичида энг кўп фойда олиш, юқори фойда нормасини узоқ муддат сақлаб 
қолишдан иборат. 
Бирламчи нархни аниқлашга вақт бўйича нарх даражасини аниқ 
ҳисоблаш таъсир қилади. Бу ҳисоблаш бозор сегментига, товарнинг яшаш 
даврига, талаб ва таклифнинг потенциал миқдорига боғлиқ бўлади. 
Маркетингда товар сиёсати ижтимоий товар ишлаб чиқаришнинг барча 
босқичлари, янги ишлаб чиқаришнинг, тақсимлашнинг, алмашув ва 
истеъмолчининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда юритилади. 
Нархни ташкил 
этиш услублари
Харажатлар 
асосида 
Рақобат асосида 
мўлжалланган
Талабга 
мўлжалланган
Комбинация
лашган

---

34 
Нарх бажарадиган баъзи бир вазифаларни кўриб ўтамиз: аввало нархлар 
ишлаб чиқариш ва истеъмолдаги ўзгаришлардан хабар беради. 
Нархлар фақат истеъмолдагина эмас, балки ишлаб чиқаришдаги 
ўзгаришлардан ҳам дарак беради. 
Нархларнинг бошқа муҳим вазифаси – ишлаб чиқарувчилар ва 
истеъмолчиларни рағбатлантиришдир. 
Нархлар механизми ишлаб чиқарилаётган маҳсулот миқдорини 
кўпайтиришгина эмас, балки ишлаб чиқаришнинг энг тежамли усулларини 
ишлашни ҳам рағбатлантиради. 
Нархларнинг учинчи вазифаси иккинчиси билан чамбарчас боғлиқ. Бу 
даромадларниг тақсимланишиир. Товар ишлаб чиқариш шароитида хўжалик 
фаолияти иштирокчилари оладиган даромадлар улар ўз шахсий ёки ишлаб 
чиқариш истеъмолларини кўплаб сотадиган ёки сотиб оладиган товарлар ва 
хизматларнинг нархларига бевосита боғлиқ бўлади. 
Нархларнинг тўртинчи вазифаси алоҳида корхоналарга ва хўжалик 
соҳаларига ишлаб чиқариш омилларини тақсимлашдир. 
Товар 
диверсификацияси 
«MASTER 
CONFECTION” 
Хусусий 
корхонасинг товар сиёсатида алоҳида ўрин тутади. Бу стратегия корхона 
янги сотув бозорларига таклиф этишни режалаштираётган, қўшимча 
товарларни 
ишлаб 
чиқаришни 
бошлаган 
пайтда 
қўлланилади. 
Диверсификация 
корхона 
фаолияти 
барқарорлигининг 
ўсишини 
таъминлашнинг 
самарали 
воситаси 
сифатида 
хизмат 
қилади. 
Диверсификация ёрдамида корхона янги бозорлар учун янги товарларни 
таклиф қилиш туфайли оборотни қайта тиклаш ва фойда олишда яхши 
натижаларга эришиши мумкин. 
«MASTER CONFECTION” Хусусий корхонаси ўсиш стратегияси 
корхонанинг фаолиятига таъсир қилувчи, ташаббусини рағбатлантирувчи 
ҳамда корхона жамоаси ва раҳбариятининг мотиватсиясини кучайтирувчи 
омилдир. 
«MASTER CONFECTION” Хусусий корхонаси ўсиш стратегиялари 3 

---

35 
даражада ифодалаш мумкин: 
- асосий бозорга нисбатан ўсиш ёки интенсив ўсиш; 
- ишлаб чиқариш занжирига нисбатан ўсиш, асосий фаолиятга 
нисбатан интеграцияланиш; 
- диверсификацион ўсиш.