Masofali ta’lim. Masofali ta’lim to’g’risida umumiy tushunchalar

Masofaviy talim va ularning o’quv jarayonida qo’llanish sabablari
Talim tizimida o’quv jarayonini yangidan isloh qilish, yangi informatsion texnologiyalarga asoslangan o’qitish usullarini ishlab chiqish, ularni keng joriy qilish bugunning talabidir. Bunda masofaviy talim tizimini joriy qilish maqsadga muvofiqdir.
90 yillarning boshlarida İnternetning keng ommalashishi, ayniqsa WWW (World Wide Web-Butun dunyo wrgimchaklari twri) tizimining joriy etilishi talim tizimiga yangi «masofaviy talim» yo’nalishini olib kirdi.
Masofaviy talim (MT) - bu informatsion va kommunikatsion texnologiyalar - Elektron pochta, İnternet, video konferentsiya, audio, video malumotlar va multimedia o’quv qo’llanmalariga asoslangan uzoqdan turib o’qitish, o’rgatish usulidir. Masofaviy talimda talabadan doimiy faoliyat – interaktiv o’qitish talab etiladi. Bu esa mutaxassisning bilimi va qobiliyatini sifat xarakteristikasini oshiradi.
MTning texnologiya elementlari hatto 20 yillardan beri kwrib kelinadi. Bunga Rossiya tajribasidan misol qilib general A. M. Shanyavskiy nomidagi Moskva Xalq Universiteti, Naxotka shahridagi Morexodnaya maktablarini olish mumkin. Bu erda V. P. Chernov 1987 yili masofaviy o’qitishni joriy etgan.

MT ning xozirgi talim jarayonidagi wrni
MT - sirtqi talimning o’z rivojlanish yo’lidagi yangi kommunikatsion va informatsion texnologiyalarga tayangan, hamma formalari qonunlashtirilgan o’qitishni amalga oshirishdir. Shuning uchun MT formasi «XXI asr talimi» deb hisoblanmoqda.
Keyingi paytlarda MT ning ijobiyligi isbotlangan. Bu borada birinchilik uchun AQShning NTU- Milliy Texnologiya Universiteti va OU - Buyuk Britaniyaning ochiq Universitetlari kurashmoqda. Aslida hozirgi paytda MT va o’qitish muassasalari soni ularning klassifikatsiyasini keltirish uchun etarlidir. Tahlillar shuni kwrsatadiki, ular davlat va nodavlat guruhlariga bwlinib, o’zlarining o’qitish xizmatini mamlakatlarning talim bozorlarida harakatga keltirmoqdalar va aksincha. Biroq, bunday ko’rinishdagi o’qitishlar kwpincha gumanitar yo’nalishdagi o’qitishlarni o’z ichiga qamrab olmoqda. MT sistemasining korporativ sistemasi alohida sinf bwlib, tashkilotlar va ishlab chiqarish xodimlarining malakasini oshirishga va qayta tayyorlash uchun mwljallangandir.
AQShning NTU Milliy Texnologiya Universiteti, OU - Buyuk Britaniyaning ochiq Universiteti, CNED - Frantsiya milliy masofaviy talim markazi, Angliyaning etakchi Universitetlari, Evroosiyo masofadan o’qitish halqoro assotsiatsiyasi, Rossiya informatsion texnologiyalar instituti, Rossiya sistemali integratsiya instituti, o’qitishni informatsiyalash instituti, Rossiya o’qitish akademiyasi labaratoriyasi va instituti, MDU, Moskva Energetika Universiteti, YuNESKO va BMT ning İnformatsion Texnologiyalar İnstitutining Rossiyada faoliyat ko’rsatish bo’limi, Masofadan o’qitish federal markazi, Masofadan o’qitishning informatsion analitik taminoti markazi va boshqalar shular jumlasidandir.
Hozirgi kunda butun dunyoda ommaviy tus olgan İnternet yuzdan ziyod mamlakatlarning millonlab kompyuter tarmoqlarini birlashtirgan. IDC malumotlariga kwra İnternet axborot resurslaridan foydalanuvchilar soni joriy wn yillikda yiliga ikki martadan kwpayib borib, hozirda unga ulangan kompyuterlar soni 300 milliondan oshib ketdi, bundan 25 millioni esa Osiyo qitasiga to’g’ri keladi va İnternet mavjud jahon telefon tarmog’ining yarmini egallamoqda. Bu ko’rsatkichlar misli ko’rilmagan darajada kun, oy sayn kuchayib bormoqda.
Axborot va aloqa texnologiyalaridan davlat va jamiyatni boshqarishda ilgarilab ketgan AQSh ning sobiq Prezidenti B. Klinton 1997 yil fevral oyida «Amerika maktablaridagi har bir sinf va kutubxona 2000 yilgacha jahon axborot tarmog’i İnternetga ulanishga, har bir 12 yashar amerikalik İnternetda ishlay oladigan bo’lishiga erishish» maqsadlarini elon qilgan edi.