|
3.1. Zagotovka turini tanlash va uni olish usulini aniqlash
Zagotovkalar toza va xomaki zagotovkalarga bo’linadi. Toza zagotovka deganda tayyorlangandan keyin kesib ishlanmaydigan, o’lchamlari va tozaligi tayyor detal chizmasida ko’rsatilgan o’lcham va tozalikka to’g’ri keladigan zagotovkalar tushuniladi. Xomaki zagotovkalar chizma talablariga muvofiq keladigan o’lcham, aniqlik va tozalikdagi detal hosil qilish maqsadida qo’yim kesib olish uchun mexanik ishlanishi zarur bo’lgan zagotovkalardir.
Mashina detallari uchun zagotovkalar asosan quyidagi usullar bilan tayyorlanadi:
qora va rangli metallardan quyish yo’li bilan;
bosim bilan ishlash (bolg’alash va shtamplash) orqali;
qora va rangli metallar prokatidan;
metallokeramikadan (kukun metallurgiyasi yo’li bilan);
payvandlash – zagotovka qismlarini bir butun qilib ulash yo’li bilan;
metallmas materiallardan (plastik massalar va boshqalardan).
Zagotovka olish usulini tanlash, detalni o’lcham va materiali, ishchi vazifasi, uni tayyorlashga texnik talablar, yillik dastur va umumiy tuzilishi kabi omillar belgilab beradi. Bu masalani xal qilishda zagotovka o’lchami va tuzilishi detalni o’lcham va tuzilishiga maksimal yaqin bo’lishini ta’minlash kerak. Lekin shuni unutmaslik kerakki, zagotovka aniqligini oshirish va tuzilishini murakkablashtirish uni tannarxini oshishiga olib keladi. SHuning uchun ham zagotovka olishni optimal usuli zagotovka tannarxi kam bo’lgandagi usulidir.
Zagotovka olishni mavjud usullarini tahlil qilib, berilgan ishlab chiqarish sharoitida detalimiz uchun zagotovkani quyish yo’li bilan olamiz.
3.2. Texnologik jarayon marshrutini ishlab chiqish
2.1-jadval
Operatsiya №
|
O’tishlar №
|
Operatsiya va o’tishlar nomi va mohiyati.
|
Kesish dastgohi nomi
|
Moslama turi
|
Kesuvchi asbob nomi
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
005
|
|
Frezalash
|
|
|
A o’rnatish
|
1
|
A yuza frezalansin l=30
h=30
|
Frezalash 6Н12БП
|
ПРИХВАТ
|
Disk freza
GOST 28527-90
|
2
|
B yuza frezalansin
l=35.5
h=44
|
Torets freza
GOST 943-80
|
3
|
C yuza frezalansin
l=25
h=44
|
Disk freza
GOST 28527-90
|
4
|
L yuza frezalansin
r=52
|
Barmoq freza
GOST 8237-57
|
|
5.
|
F yuza frezlansin
l=40
h=29
|
Barmoq freza
GOST 8237-57
|
6
|
G yuza l=8 h=29da qora frezalansin
|
Barmoq freza
GOST 8237-57
|
7
|
G yuza l=8 h=29da toza frezalansin
|
Bamoq freza
GOST 8237-57
|
B o’rnatish
|
8
|
E yuza frezalansin
l=82
h=56
|
Frezalash 6Н12БП
|
ПРИХВАТ
|
Torets freza
GOST 943-80
|
010
|
|
Parmalash
|
|
|
A o’rnatish
|
|
9
|
H yuza r=10.5
l=54da parmalansin
|
Parmalash dastgohi
|
Maxsus moslama
|
Speral parma
GOST 886-77
|
|
B o’rnatish
|
`
|
10
|
I yuza r=7.5 l=15da parmalansin
|
|
|
Speral parma
GOST 886-77
|
|
11
|
I teshikga M15 rezba ochilsin
|
Metchik M15
GOST 3266-81
|
|
C o’rnatish
|
12
|
J yuza l=15 r=7.5da parmalansin
|
|
|
Spiral parma
GOST 886-77
|
13
|
K yuza l=18 r=4da parmalansin
|
Speral parma
GOST 886-77
|
14
|
K yuzada M8 rezba ochilsin
|
Metchik M8
GOST 3266-81
|
015
|
Freza
|
A o’rnatish
|
|
15
|
M yuzada l=54 h=2da
ariqcha ochilsin
|
Frezalash dastgohi
6Н12БП
|
Maxsus moslama
|
Maxsus ariqcha ochuvchi Freza
GOST 6648-79
| 3.3. Zagatovkaga ishlov berishda qo’yim hisobi
L=50 h=54 bo’lgan F yuza uchun qo’yim miqdorini hisoblaymiz. Zagotovka quyma usuli bilan olingan.F yuza ishlov berish texnologik marshruti qora, toza yo’nishdan iborat.
Tekis yuzali detallarga ishlov berishda qo’yimlarni aniqlash quyidagi formula yordamida topiladi [7, 37 b.]:
,
Zagotovka uchun profilning notekisliklari balandligi R va sirt qatlamdagi nuqsonlar chuqurligini T jadvaldan olamiz:
zagotovka uchun: Rz=200 mkm; T=300 mkm [7, 10 b.];
qora yo’nish uchun: Rz=100 mkm; T=100 mkm [7, 10 b.];
toza yo’nish uchun: Rz=30mkm; T=30 mkm [7, 10 b.];
Fazoviy chetlanishlarning umumiy yig’indisi quyma zagatovkalarni yo’nish jarayoni quyidagi formula yordamida topiladi:
;
mkm [7, 16 b.]
Qoldiq fazoviy chetlanishlar:
qora yo’nishdan so’ng: ρ1=0,06·136=8.16 mkm;
toza yo’nishdan so’ng: ρ2=0,04·136=5.44 mkm
[4, 23 b.]
= 136 mkm
qora yo’nishdan so’ng: = 0,06·136 =8.16 mkm;
toza yo’nishdan so’ng: = 0,04·136 =5.44 mkm;
Qo’yimlarning minimal miqdorini hisoblaymiz:
qora yo’nish:
toza yo’nish:
zagatovka uchun
z umumuiy 344+201+647=1192
L=72.5 h=34 bo’lgan E yuza uchun qo’yim miqdorini hisoblaymiz. Zagotovka quyma usuli bilan olingan.E yuza ishlov berish texnologik marshruti qora, toza yo’nishdan iborat.
Tekis yuzali detallarga ishlov berishda qo’yimlarni aniqlash quyidagi formula yordamida topiladi [7, 37 b.]:
,
Zagotovka uchun profilning notekisliklari balandligi R va sirt qatlamdagi nuqsonlar chuqurligini T jadvaldan olamiz:
zagotovka uchun: Rz=200 mkm; T=300 mkm [7, 10 b.];
qora yo’nish uchun: Rz=100 mkm; T=100 mkm [7, 10 b.];
toza yo’nish uchun: Rz=10 mkm; T=15 mkm [7, 10 b.];
Fazoviy chetlanishlarning umumiy yig’indisi quyma zagatovkalarni yo’nish jarayoni quyidagi formula yordamida topiladi:
;
mkm [7, 16 b.]
Qoldiq fazoviy chetlanishlar:
qora yo’nishdan so’ng: ρ1=0,06·136=8.16 mkm;
toza yo’nishdan so’ng: ρ2=0,04·136=5.44 mkm
[4, 23 b.]
= 136 mkm
qora yo’nishdan so’ng: = 0,06·136 =8.16 mkm;
toza yo’nishdan so’ng: = 0,04·136 =5.44 mkm;
Qo’yimlarning minimal miqdorini hisoblaymiz:
qora yo’nish:
toza yo’nish:
zagatovka uchun
z umumuiy 344+266+647=1257
2.3-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
