«Машинасозлик технологияси асослари»

13.1. Йиғиш технологик жараёнларни лойихалаш учун 
дастлабки маoлумотлар. 
Йиғиш технологик жараёнларини лойихалаш учун асосий 
дастлабки маoлумотлар қуйидагилардан иборат: 
-
махсулотнинг 
умумий 
кўринишини 
ва 
йиғма 
бирикмаларини ифодаловчи чизмалар; 
-
махсулотни синаш ва қабул қилиш учун техник шарт-
шароитлар; 

---

107 
-
махсулот ишлаб чиқаришни йиллик дастури; 
-
махсулотнинг йиғма бирикмалари ва деталларнинг 
спецификацияси; 
Махсулотнинг ва унинг йиғма бирикмаларини, ишчи 
чизмаларини ўрганилганда йиғиш жараёнида амал қилиниши талаб 
этилаётган техник шарт-шароитларга алохида эoтибор қаратиш керак. 
Булар қаторига деталларнинг ўзаро жойлашувини ифодаловчи 
чизиқли ва бурчак ўлчамларининг қўйимлари, деталларнинг ўзаро 
ўтказиш бўйича оралиқлар катталиги, тайёр механизмида бевосита иш 
жараёнида айрим деталларнинг силжиш каттали ва шу кабилар. Тайёр 
махсулотни қабул қилиш бўйича техник шартларда махсулотни 
сифатли эканлигини белгиловчи кўрсаткичларнинг чегаравий 
миқдорлари берилади. Кўп холларда бу кўрсаткичларнинг катталиги 
синов йўли билан аниқланди. Махсулотнинг йиллик ишлаб чиқариш 
дастурида йиғилаётган махсулотнинг ва унинг йиғма бирикмаларини 
массаси 
келтирилган 
бўлиши 
керак. 
Махсулотнинг 
йиғма 
бирикмалари ва деталларнинг спецификацияларида уларнинг номлари 
битта махсулотда ишлатиладиган сони қайси цехдан ёки омбордан 
келтирилиши кўрсатилган бўлса мақсадга мувофиқ бўлади. 
13.2. Йиғиш даврлари. Йиғиш технологик жараёнининг 
таркиби. Йиғиш схемаси. 
 
Махсулот ва унинг йиғма бирикмаларини ишчи чизмаларини 
ўрганиш ва тахлил қилиш натижасида махсулот таркибига кирувчи 
алохида элементларнинг ўзаро боғлиқлигини, хамда уларни 
бириктириш кетма-кетлигини белгиловчи мантиқий йиғиш схемаси 
тузилади. Йиғиш жараёни «оддийдан мураккабга» тамойилига 
асосланган холда қуйидаги даврлардан иборат бўлади: 
а) йиғма бирикмаларни ва уларнинг айрим қисмларини йиғиш; 
б) агрегат ва механизмларни йиғиш; 
в) тайёр махсулотни мутлоқ йиғиш ва уни ростлаш;