Mashinasozlik sexlarni tarkibi va tuzlishini urganish

Mashinasozlik sexlarni tarkibi va tuzlishini urganish


Ishlab chiqarish birlashmalari va korxonalar sanoat mahsulotlarining asosiy ishlab chiqaruvchilari hisoblanadi. Ular o‘z kollektivi yordamida ishlab chiqarish-xo‘jalik faoliyatini davlat rejasi va tuzilgan shartnomalar asosida to‘liq xarajatlar hisobi, o‘zini-o‘zi moliyalashtirish va o‘zini-o‘zi ta’minlash asosida amalga oshiradilar, o‘z ixtiyoriga berilgan davlat mulkining alohida qismidan foydalanadilar. (binolar, inshootlar, jihozlar, transportvositalari, xomashyo, materiallarva boshqalar) mustaqil balansga ega va yuridik shaxs hisoblanadi. Shunday qilib, ular nisbatan izolyatsiya qilingan ishlab chiqarish va iqtisodiy sub'ektlardir. Biroq, ularyagona xalq xo'jaligi majmuasining bo'g'inlari bo'lib, o'z faoliyatini butun xalq xo'jaligi va butun sotsialistik jamiyat manfaatlaridan kelib chiqqan holda davlat buyurtmalari, nazorat raqamlari va iqtisodiy standartlar asosida quradilar va rivojlantiradilar. Aynan ma'lum izolyatsiya, korxonalar va ishlab chiqarish birlashmalarining ishlab chiqarish-xo'jalik faoliyatidagi mustaqillik, ularni sanoat va uning tarmoqlari, shu jumladan mashinasozlikning asosiy bo'g'inlari deb hisoblash imkonini beradi.
Mamlakatimizda sanoatni boshqarish tizimining rivojlanish tarixi shunday rivojlanganki, 1970- yillarning o‘rtalarigacha sotsialistik ishlab chiqarish korxonasi asosiy birlamchi bo‘g‘in bo‘lgan. Shu bilan birga, kuchli ishlab chiqarish salohiyatiga ega bo'lgan ko'plab yirik sanoat korxonalari bilan bir qatorda resurslari cheklangan ko'plab kichik korxonalar ham mavjud edi. 1973 yilga kelib, masalan, ishlab chiqarish hajmi 10 million rubldan ortiq bo'lgan yirik korxonalarning ulushi. yiliga korxonalar umumiy sonining qariyb 15% ni tashkil etib, barcha sanoat mahsulotining qariyb 75% ni tashkil etdi. Shu bilan birga, barcha korxonalarning 36 foizi ishlab chiqarish hajmi 1 million rublgacha bo'lgan. yiliga va mamlakat sanoat mahsulotining atigi 2 foizini ishlab chiqardi.
Bunday sharoitda KPSS Markaziy Qo'mitasi va SSSR Vazirlar Soveti 1973 yilda "Ayrim faoliyatni, qabul qildilar, kuchliroq bo'ldi. Biroq, M.S.Gorbachev KPSS 27-s'ezdida ta'kidlaganidek, yirik, o'rta va kichik korxonalarni oqilona uyg'unlashtirish masalasi o'ylangan yondashuvni talab qiladi. «Tajriba shuni ko'rsatadiki, texnik jihatdan yaxshi jihozlangan kichik korxonalar texnologik yangiliklarni, talab o'zgarishini tezroq va moslashuvchan tarzda hisobga olishi, kichik hajmdagi va parcha mahsulotlarga bo'lgan ehtiyojni tezroq qondirishi, bo'sh mehnat resurslaridan to'g'ri foydalanishi mumkin. , ayniqsa kichik shaharlarda." Ishlab chiqarish birlashmasi (PO) - zavodlar, ilmiy-tadqiqot, konstruktorlik va texnologik bo'linmalarni o'z ichiga olgan yagona ishlab chiqarish-xo'jalik majmuasi. Muhim mehnat, moddiy va moliyaviy resurslarni jamlagan ishlab chiqarish birlashmalari ishlab chiqarishni kengaytirish, asbob-uskunalarni yangilash, yangi turdagi mahsulotlarni yaratish va o'zlashtirish, yangi texnologik jarayonlarni joriy etish masalalarini mustaqil ravishda o'z mablag'lari hisobidan hal qilishlari mumkin. Ularda ishlab chiqarishni harajatlarni to‘liq hisobga olish va o‘zini-o‘zi moliyalashtirish tamoyillari asosida rivojlantirish uchun korxonalarga qaraganda ko‘proq imkoniyatlar mavjud. Mashinasozlikda yaratilgan ishlab chiqarish birlashmalari odatda o'zlarining tarkibiy bo'linmalari sifatida ular uchun umumiy yakuniy mahsulot ishlab chiqarishga yo'naltirilgan barqaror kooperativ aloqalar bilan bog'langan korxonalarni o'z ichiga oladi. Yaratish paytida

ishlab chiqarish birlashmalari, ularga kiradigan korxonalarning hududiy yaqinligi ham hisobga olinadi.

Korxonalar ham, ishlab chiqarish birlashmalari ham asosiy faoliyat sohasi mahsulot ishlab chiqarish hisoblanadi. Ularning ko'pchiligi, ayniqsa, ishlab chiqarish birlashmalari tarkibida ilmiy-tadqiqot bo'linmalari (markazlari) mavjud bo'lsa-da, shunga qaramay, ularda olib borilayotgan tadqiqotlar asosan ishlab chiqarishga bo'ysunadi.
Birlashmalarning yana bir turi - ilmiy ishlab chiqarish birlashmalari (NPO) har qanday texnologiya sohasining uzoq muddatli rivojlanishini ta'minlaydigan tashkilotlardir. Ular fan-texnika taraqqiyoti yutuqlarini ishlab chiqarishga joriy etishning eng muvaffaqiyatli tashkiliy shakllaridan biri hisoblanadi. Aynan ularda eng qisqa muddatlarda yangi yuqori unumli texnika va texnologiyani yaratish va ishlab chiqarishga joriy etish vazifasi muvaffaqiyatli hal etilmoqda. Agar korxonalar va ishlab chiqarish birlashmalari uchun faoliyatning asosiy maqsadi mahsulotlarni batafsil seriyali yoki ommaviy ishlab chiqarish bo'lsa, u holda NNTlar rivojlangan ishlab chiqarish bazasiga ega bo'lsalar ham, boshqa vazifalarni ham bajaradilar:


yaratish va joriy etish orqali sanoatda ilmiy-texnikaviy taraqqiyotni jadallashtirish yangilarini ishlab chiqarish;
mashinalar, uskunalar, asboblarning progressiv turlari, progressiv boshqaruv tizimlari; mahsulotlarni seriyali va ommaviy ishlab chiqarishni tashkil etish uchun ishlab chiqilgan loyiha-texnologik hujjatlarni korxonalar va ishlab chiqarish birlashmalariga topshirish; o'rnatish va ishga tushirishda va yangi mahsulotlarni chiqarishni tashkil etishda yordam berish; ishlab chiqarish va sanoat mahsulotlarining ilmiy-texnik darajasini oshirishga qaratilgan ilmiy-texnikaviy prognozlar va asosiy ilmiy-
texnikaviy muammolarni hal qilish yo'llarini ishlab chiqish. Ushbu vazifalarga muvofiq ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasi ilmiy-tadqiqot, konstruktorlik, texnologik bo'linmalarga, shuningdek, tajriba yoki seriyali ishlab chiqarishga ega. Umuman olganda
NPOdagi barcha bo'limlarning faoliyati asosiy vazifaga bog'liq - loyiha, dizayn, texnologik hujjatlar, prototip mahsuloti, eksperimental (sinov) partiyasi orqali seriyali va ommaviy ishlab chiqarishga yangi ilmiy g'oyalar va texnik echimlarni joriy etish. .


Mashinasozlik sohasidagi ilmiy-ishlab chiqarish birlashmalari mashinalar, asboblar, uskunalar, mexanizmlar (NPO ENIMS, Capacitor, Spektr, Cryogen-mash), mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish uskunalari (NPO Soyuzgaz-Avtomatika, Pishchepromavtomatika ), yangi materiallar va texnologik jarayonlarni yaratishga ixtisoslashgan. (NPO Plastpolimer). Ilmiy- ishlab chiqarish birlashmalarining rivojlanish tendentsiyasi ularning tarkibida ilmiy bo'limlarning rolini oshirishdir. Ularda yetakchi o'rinni ilmiy izlanishlar egallay boshlaydi. Bu KPSS Markaziy Komiteti va SSSR Vazirlar Sovetining “Xalq xo'jaligida ilmiy- texnikaviy taraqqiyotni jadallashtirish chora-tadbirlari to'g'risida”gi (1983) qarorida ham o'z ifodasini topgan bo'lib, u bir qator mashinasozlik vazirliklariga ilmiy-ishlab chiqarish birlashmalarini o'z faoliyatini ilmiy tashkilotlarga xos ko'rsatkichlar bo'yicha rejalashtirishga o'tkazish. Iqtisodiy mustaqil korxonalar, birlashmalar va tashkilotlarni o'z ichiga olgan davlat ishlab chiqarish birlashmalari ishlab chiqarishni rivojlantirish va fan-texnika taraqqiyoti yutuqlaridan amaliy foydalanish uchun PO va NPOga qaraganda ko'proq imkoniyatlarga ega. ilmiy-ishlab chiqarish birlashmalari muntazam takomillashtirilmoqda, fan va ishlab chiqarish integratsiyasining yangi tashkiliy shakllari vujudga kelmoqda. Shunday qilib, SSSR Fanlar akademiyasi tashabbusi bilan tarmoqlararo ilmiy-texnikaviy komplekslar (ISTM) keng rivojlanmoqda. Ular fundamental va amaliy ilmiy ishlarni amalga oshiradilar


Tizim

Machine Translated by Google tadqiqot (2.2.1 § ga qarang) va ularning natijalarini sanoat foydalanishiga olib keladi. Komplekslar tarkibiga akademik va tarmoq ilmiy tashkilotlari, ixtisoslashtirilgan konstruktorlik byurolari, korxonalar kiradi. Ilmiy-texnikaviy muammolarni hal etishda oliy ta’lim kafedralari ham ishtirok etadi. Габлыца II Структурные особенности предприятий и объединении