“mashinasozlik” fakulteti «Yer usti transport tizimlari» kafedrasi



Download 3,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/150
Sana31.12.2021
Hajmi3,16 Mb.
#220003
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   150
Bog'liq
avtomobil yollari

o`tish chiziqlari. 
Burilish  radiusi  2000  m.dan  kam  bo`lgan  burilishlarda  havfsiz  harakatni  tashkil 
etish  maqsadida  ichki  tomonga  suyri  qilingan  yo`l  qoplamalar  qilinadi  (24-rasm). 
Bunday qurilmalar «Viraj» deb ataladi.  


 
48 
Yo`lning  bunday  egri  qismlarida  yuqori  tezlik  bilan  xavf-hatarsiz  yurish 
imkoniyati yaratiladi va u quyidagi ibora bilan aniqlanadi (i–viraj nishobligi, promillada 
«‰»). 
)
(
*
*
i
R
g




 
 
24-rasm. Egri yo`lda burilish (Viraj) shakli. 
L  –  egrilikka  o`tish  qismi  va  o`tginchi  egrilik;  K  –  aylanma  egrilik;  Δ  –  kengayish 
miqdori; 
 
Zamonaviy yo`llarda viraj nishobligi 60 ‰ dan ortmasligi kerak (6-jadval).  
6-jadval. 
Rejadagi burilish radiusi, m 
Qatnov qismining virajdagi nishobligi, ‰ 
Eng ko`p tarqalgan 
odatdagi hududlarda 
Sirpanchiq davri ko`p 
bo`lgan hududlarda 
3000 va undan ko`p bo`lgan 
I toifali yo`llar uchun 
Ikki tomonlama ko`ndalang shaklda 
2000 va undan ko`p bo`lgan 
qolgan yo`llar uchun 
Ikki tomonlama ko`ndalang shaklda 
3000 (2000) dan 1000 
20-30 
20-30 


 
49 
gacha 
1000 dan 700 gacha 
30-40 
30-40 
700 dan 650 gacha 
40-50 
40 
650 dan 600 gacha 
50-60 
40 
< 600 
60 
40 
Qor  kam  yog`adigan  va  sirpanchiq  davri  kam  bo`lgan  hududlarda  qatnov 
qismining virajdagi nishobligini 100 ‰ gacha olishga ruhsat etiladi. Nishobligi 100 ‰ 
dan  yuqori  bo`lgan  virajlar  odatda  tavsiya  etilmaydi.  CHunki  ular  hisoblangan  tezlik 
bilan  yuradigan  avtomobillar  uchun  noqulay  hisoblanib  ularni  nishoblikda  surilib 
ketishiga sharoit tug`iladi.  
 
Marzalarning  nishobligi  yo`l  qatnov  qismining  nishobligi  bilan  bir  xil  qilinadi. 
Yo`l  qatnov  qismining  ikki  tomonlama  nishobligidan  virajning  bir  tomonlama 
nishobligiga  o`tish  qismi  butun  viraj  bo`ylab  bir  tekislikda  qilinishi  zarur.  Bu  joyni 
virajning  o`tish  qismi  (otgon)  deb  yuritiladi.  Uning  uzunligi  ko`ndalang  nishoblikka 
bog`liq bo`lib 10-30 m atrofida olinadi. 
Radiusi 1000 m dan kam bo`lgan yo`lning egri joylarida qatnov qismining ichki 
tomoni marza hisobiga kengaytiriladi. Lekin marza kengligi I, II, III toifali yo`llarda 1,5 
metrdan,  qolgan  yo`llarda  esa  1  metrdan  kam  bo`lmasligi  kerak.  Tog`li  yo`llarda  yo`l 
qatnov  qismi  egrilikning  tashqi  tomoni  hisobiga  kengaytiriladi  To`rt  va  undan  ortiq 
harakat  bo`laklariga  ega  bo`lgan  yo`llarda  qatnov  qismi  kengaytirilishi  hisobiga 
bo`laklar soni ortadi.  
Asosiy  aylanma  egriliklar  yoy  shaklida  bo`ladi.  Yo`lning  to`g`ri  qismidan  egri 
qismiga  o`tish  ma’lum  bir  masofada  bir  tekisda  amalga  oshiriladi.  Avtomobil 
harakatining shakli aylanma egirlikka yaqinlashganda egrilik shaklini olib uning radiusi 
cheksizlikdan  yo`l  egriligi  radiusiga  kamayishi,  undan  chiqayotganda  esa  kattalashishi 
kerak.  Agar  avtomobil  to`g`ri  yo`ldan  egri  joyga  birdaniga  o`tsa,  qisqa  vaqt  ichida 
markazdan  qochma  kuch  juda  havfli  darajaga  ko`tarilib  avtomobilni  yon  tomonga 
surishi yoki ag`darib yuborishi mumkin. Harakat xavfsizligini ta’minlash  uchun kichik 
radiusli  burilishlarda  hisoblangan  yuqori  tezlik  bilan  harakatni  tashkil  etish  maqsadida 
burilishning  har  ikkala  tomoniga  o`tish  egri  chiziqlari  qilinadi.  Ularning  radiuslari 
o`zgaruvchan  bo`ladi.  O`tkinchi  egri  chiziqlar  burilish  radiusi  2000  m.dan  ortiq 
bo`lmagan sharoitda qilinadi.  


 
50 
O`tish  egri  chiziq  radiusi  uning  boshlanishida  nolga,  uning  ohirida  esa  burilish 
radiusi R ga teng bo`ladi. 
Demak, o`tish egrilik chizig`i uzunligi L:  
L=C/R 
Bu yerda: S – doimiy son, o`tish egrilik chizig`ining birligi. 
 
Shunday qilib o`tish egrilik chizig`i quyidagi talablarga javob berishi kerak: 

  O`tish  egri  chizig`ining  radiusi  uning  boshlanishi  yoki  to`g`ri  harakatni  ohirida 
cheksizlikka teng bo`lishi va asta sekin kamayib burilish radiusiga yaqinlashishi 
kerak, bunday kamayish asta-sekinlik bilan amalga oshiriladi (25-rasm). 

Download 3,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish