“mashinasozlik” fakulteti «Yer usti transport tizimlari» kafedrasi

 
 
 
Tayanch  so`zlari:  yo`l  tarmog`i,  harakat  jadalligi,  yuklama,  hisoblangan  tezlik, 
o`tkazuvchanlik  1obiliyati,  shaharlar  planirovkasi,  ko`chalar  turi,  shahar  ko`chalari, 
shahar yo`llari, magistral ko`cha, yuk avtomobillari, tor ko`cha. 
 
 
1. Yo`l tarmog`i holati va uni rivojlantirish, yo`llar tasnifi (Klassifikatsiyasi). 
Sobiq  ittifoq  davrida  O`zbekiston  Respublikasi  hududida  avtomobil  yo`llari 
qurishga  kam  e’tibor  berilgan  edi.  Ichki  yo`llar  qurilishi  amalga  oshirilgan  bo`lsada, 
respublikani  sharq  va  uzoq  sharq  davlatlari  orqali  dengiz  va  okean  portlariga  olib 
chiquvchi  yo`llar  qurilishiga  umuman  e’tibor  berilmadi.  Natijada  O`zbekiston  faqat 
Rossiya va boshqa ittifoqdosh respublikalar bilan avtomobil yo`llari orqali bog`lanishga 
majbur bo`lgan.   
So`ngi  yigirma  yil  ichida  yo`l  qurilish  tarmog`ining  huquqiy  asoslari  yaratildi. 
Xususan,  1992  yildan  buyon  O`zbekiston  Respublikasining  ―Avtomobil  yo`llari 
to`g`risida‖gi  qonuni,  davlatimiz  rahbarining  bir  qator  muhim  farmonlari  amal 
qilmoqda.  Mustaqil  O`zbekiston  qaror  topish  davrining  muayyan  iqtisodiy 
qiyinchiliklariga qaramay, Prezidentimiz oldimizga umumiy foydalanishdagi avtomobil 
yo`llari  tarmog`ini  sifat  jihatdan  yangicha  rivojlantirish  vazifasini  qo`ydi.  Agar  1990 
yilda  2000  km  yo`l  ta’mirlangan  bo`lsa,  2011  yilga  kelib  bu  masofa  16000  km-dan 
oshib  ketdi.  125  ming  kilometrga  cho`zilgan  yo`llarning  60  ming  kilometri  umumiy 
foydalanishdagi  yo`llardir.  Boshqacha  qilib  aytgandi  qattiq  qoplamali  yo`llarimizning 
umumiy uzunligi yer sharini ekvator bo`ylab o`rab olishga yetadigan darajada.  

---

 
23 
Barcha  joylardagi  avtomobil  yo`llari  o`zining  ma’muriy,  siyosiy  va  madaniy 
ahamiyatiga  qarab  umumdavlat,  viloyatlararo,  shaharlararo  va  tuman  yo`llariga 
bo`linadi.