“mashinasozlik” fakulteti «Yer usti transport tizimlari» kafedrasi



Download 3,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/150
Sana31.12.2021
Hajmi3,16 Mb.
#220003
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   150
Bog'liq
avtomobil yollari

υ=Q/Bpt 
Bunda: 
Q – idish hajmi, k; 
B – sepish kengligi, m; 
P – yopishqoq modda me’yori, kg/m
2

t – sepish vaqti, min. 


 
101 
Yopishqoq  modda  sarfi  qatlam  qalinligiga  bog`liq  bo`ladi.  U  bir  qavat  uchun 
1,2-1,6 l/m
2
, ikki qavat uchun 0,9-1,6 l/m
2

 
 
47-rasm. Yuzaga birlamchi ishlov beruvchi qurilmaning texnologik tasviri.  
 
Ishlov beruvchi qatlamning qalinligiga qarab shimdirish chuqir (qalinligi 6,5-8 
sm)  va  yengil  (qalinligi  4-6  sm)  bo`lgan  turlarga  bo`linadi.  Shimdirish  usuli  bilan 
yuza  qatlamiga  ishlov  berish  texnologik  jarayoni  asosni  tayyorlash,  yon  tomondan 
tirgaklar qo`yish, dastlabki yopishqoq moddalarni 0,8 l/m
2
 hisobida sepishdan iborat. 
Chuqur  shimdirish  usuli  bilan  qoplamalarni  qurishda  birinchi  sochilgan  qirqilgan 
toshlar  o`lchoviga  qarab  uch  yoki  to`rt  xil  o`lchovdagi  qirqilgan  toshlar  ishlatiladi. 
Yengil shimdirish bilan qurilganda esa ikki yoki uch xil qirqilgan toshlar ishlatiladi. 
Mahalliy  sharoitga  qarab  yo`l  qismining  uzunligi  100-120  m  olinadi.  Bunda  bir  ish 
kunida barcha belgilangan ishlar tugallanishi hisobga olinadi. 
Tayyorlangan  asosga  qatnov  qismining  kengligi  bo`yicha  DS-54  yoki  DS-8 
rusumidagi  yoygichlar  yordamida  birinchi  qirqilgan  toshlar  qatlami  yoyiladi. 
Qirqilgan tosh sarfi qatlam qalinligi va zichlashtirish koeffitsiyentiga bog`liq bo`ladi. 
Qirqilgan tosh qalinligi qoplama qalinligiga nisbatan 0,85-0,95 dan ortmasligi kerak. 
Tosh  qirqimlarini  zichlashtirishdan  oldin  unga  suv  sepiladi.  Zichlashtirish  yoyilgan 
qatlam  chetidan  markazga  qarab  dastlab  6-8  t.li  g`ildiraklar  yordamida  ikki-besh 
marta  bir  izdan  yurish  bilan,  keyin  esa  10-15  t.li  g`ildiraklar  yordamida  to`rt-besh 
marta o`tish bilan bajariladi. 


 
102 
Qirqilgan  toshlar  mustaxkam,  turg`un  xolatga  ega  bo`lgandan  keyin 
zichlashtirish  to`xtatiladi.  Birinchi  yoyilgan  qatlam  zichlashtirib  bo`lgandan  keyin 
sepiladigan  yopishqoq  modda  me’yori  qatnov  qismining  kengligi  va  harakatni 
boshlash  zaruriyatiga  qarab  qatnov  qismining  yarmi  yoki  hammasiga  yopishqoq 
modda  sepiladi.  Yopishqoq  modda  soviguncha  darxol  uning  ustidan  o`lchami  20 
(25)-40 mm bo`lgan qirqilgan tosh, 100 m
2
 maydonga 0,4-0,5 m
3
 hisobida sochiladi 
va  zichlashtiriladi.  Qoplamaning  yuza  qatlami  zich  va  tekis  bo`lib  tekislovchi 
g`ildirak o`tgandan keyin toshlar ko`rinmay qolguncha zichlashtiriladi. 
Zichlashtirish tugagandan keyin ikkinchi marta yopishqoq modda va o`lchami 
10-20  mm  bo`lgan  tosh  maydalar  sepiladi.  SHunda  mayda  tosh  parchalari  yo`lning 
yuza  qismida  qolgan  barcha  mayda  bo`shliqlarni  to`ldirishi  kerak.  Bu  qatlam 
zichlagich g`ildiraklarini bir izdan uch-to`rt marta yurgazish bilan qotiriladi. Shu usul 
bilan uchinchi va turtinchi marta qirqilgan tosh yopishqoq modda sepish jarayonlari 
ham  bajariladi.  Barcha  ishlar  tugallangandan  10-20  kun  o`tgandan  keyin  yuzaga 
ishlov beriladi.  
Bu  usulda  qirqilgan  tosh  (shag`al,  tuproq)  organik  yopishqoq  moddalar  bilan 
bevosita yo`l ustida aralashtiriladi. Yo`l qoplamalari uchun avtomobil g`ildiraklariga 
bardosh  beradigan  mayda  va  o`rta  donali,  yo`l  asosi  uchun  esa  katta  donali,  ayrim 
xollarda mayda donali aralashmalardan foydalanish tavsiya etiladi. 
Barcha  mineral  donachalarni  to`la  aralashishini  ta’minlash  uchun  ilashimligi 
kam  bo`lgan  yopishqoq  moddalardan  foydalaniladi.  Ularga  sekin  va  o`rtacha  qotish 
hususiyatiga  ega  bo`lgan  suyuq  neft  saqichi,  yo`l  uchun  mo`ljallangan  emulsiya  va 
o`tin  suyukligi  (degti)  moddalari  kiradi.  Suyuq  neft  saqichi,  o`tin  suyuqligi 
ishlatishdan oldin ishchi haroratida qizdiriladi, emulsiya esa qizdirmasdan ishlatiladi. 
Suyuq neft saqichining sarfi umumiy massaga nisbatan 5-7 % ni tashkil etadi. Undan 
ortiqcha  qo`shish  qoplama  sifatini  pasaytiradi.  Yo`l  ustida  aralashmani  tayyorlab 
qoplama  qurish  texnologik  jarayoni  asosni  tayyorlash  (shu  jumladan  ko`ndalang 
shakli  soz  bo`lganda  qisman  yamash)  aralashtirish  uchun  zarur  bo`lgan  moddalarni 
tashib  keltirish  va  uni  aralashtirishga  tayyorlash,  yopishqoq  moddani  keltirish, 
aralashmani tayyorlash, qoplamani qurish va unga ishlov berishdan iborat. 


 
103 
Mineral  va  organik  yopishqoq  moddalar  yo`l  keskichlari,  avtogreyderlar, 
aylanuvchi  idish  yoki  boshqa  sodda  qurilmalar  yordamida  aralashtiriladi.  Ko`chma 
aralashtirgichlardan  foydalanilganda sifatli  natijalarga  erishiladi. Chunki u bir  marta 
o`tish bilan yopishqoq moddalarni bir tekisda sochadi va uni mineral moddalar bilan 
aralashtiradi.  Yaxshi  aralashtirilgan  aralashma  shinali  o`zi  yurar  g`ildiraklar  bilan 
tekislanadi (48-rasm). 

Download 3,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish