Mashinalarni traktorga ulash usullari va qurilmalari, ularni tuzilishi va ishlashi

51. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirish bo‘yicha texnologik kartalar .
Har bir fermer xo‘jaligimutaxassislari tomonidan biznes-reja tuzishdan oldin, namunaviytexnologik kartalar asosida xo‘jalik ning tuproq-iqlim sharoitini hisobga olgan holda ekiladigan har bir ekin turi uchun amaliy texnologik kartalar tuzib chiqiladi va xududning qaysi mintaqaga to‘g‘ri kelishi, hosildorlikni kanchalik bo‘lishiga qarab sarf xarajatlar hisoblanadi.
Amaliy texnologik kartalarni tuzishdan maqsad:
1) mintaqalarni o‘ziga xos tuproq-iqlim sharoitlarini hisobga olgan holda ilg‘or agrotadbirlar va mashinalar tizimidan samarali foydalanib, ekinlar yetishtirish jarayonining mexanizatsiyalash darajasini oshirish;
2) mehnat va moddiy resurslardan unumli foydalanish;
3) mahsulot yetishtirishda ishchi kuchi, yoqilg‘i, ma’danli o‘g‘itlar va mexanizatsiya sarflarini qisqartirish;
4) mahsulot tannarxini kamaytirish maqsadida foydalanadigan texnika va jihozlarni arzonroq turlari bilan almashtirish;
5) bir o‘tishda bir necha turdagi ishlarni bajaradigan qurama (aralash) agregatlardan keng foydalanishdan iborat.
Ma’lumki, mamlakatimizda paxta yetishtirish bo‘yicha namunaviy texnologik kartalar 3 ta mintaqa bo‘yicha tuzilgan bo‘lib, amaliy texnologik kartalarni tuzishda xo‘jalik mutaxassislari uchun qo‘llanma vazifasini bajaradi.
Respublika tumanlarining mantaqalar bo‘yicha taqsimlanishi 1-ilovada keltirilgan. Ammo paxta yetishtiradigan fermer yerlarini u yoki bu mintaqaga kiritish birmuncha shartli xarakterga egadir. Chunki, bir tumanning hududida hamtuprog‘i turli mintaqalarga taalluqli bo‘lgan yerlar mavjud.
Birinchi mintaqaga yuzasi sezilarli darajadagi qiyaliklardan iborat, yog‘ingarchilik nisbatan ko‘p bo‘lib, chigitni tuproqning tabiiy namiga undirib olish imkonini beradigan tog‘ oldi yerlari kiradi.
Ikkinchi mintaqayuzasining kiyaligi unchalik sezilarli bo‘lmagan, yog‘ingarchiliklar kamroq, chigitni tuproqning tabiiy namiga undirib olish imkoniyatini bermaydigan va nam to‘plash suvi berishni taqazo etadigan tog‘ oldi yerlardan iborat.