Mashinalar texnologik ishonchliligi kafedrasi «mashina detallarini avtomatlashtirilgan loyihalash tizimi»

5. Ishni bajarish tartibi:

Detallarni ish chizmalarini yaratishda AutoCAD dasturidan foydalanish keng

imkoniyatlarni ochib beradi. Eng asosiy afzalliklaridan biri detal chizmalarini

nuqtalar yig‘indisidan tashkil topgan deb qaralishi va bu nuqtalarning xar biri o‘z

koordinatalariga ega bo‘lishidir. Undan tashqari aniqlik darajasini xohlagan qiymatda

qabul qilsa bo‘ladi. Detal chizmalarini chizishda bir necha standartlarga mos holda va

turli o‘lchamlarda (millimetr, dyuym, fut va h.k) bajarish mumkin. Boshqa paket

dasturlar bilan eksport va imrot qilish imkoniyatlari yuqori bo‘lib uzviylik saqlanib

---

37

qoladi. Agar detal simmetrik shaklga ega bo‘lsa, ushbu detalni yarmi chizish yetarli

bo‘lib, ikkinchi tomoni

MIRROR – buyrug‘i orqali yaratiladi. Bu esa

loyixalanayotgan detalning ish chizmasini yaratish uchun sarflanadigan vaqtni bir

necha bor qisqartirish imkonyatini beradi. Shuningdek ushbu detalning uch uchamli

fazodagi ko‘rinishini xam yaratish ancha oson bo‘lib REVOLVE – buyrug‘idan

foydalaniladi. Uning barcha tekislikda ko‘rinishini (frontal, gorizontal, profil) bir

vaqtning o‘zida amalga oshiriladi.

Ayniqsa detalni modellashtirish bosqichida SHADE – buyrug‘idan keng

foydalaniladi. Unda detalni kattiq jinsli modellashtirish (tverdotelnoe modelirovanie)

paneli va undagi bir nechta ko‘rinishlardan foydalib, detalni “karkas” “sfera” “bir

jinsli” xolatlari tasvirlanadi. Bu esa o‘z navbatida ushbu detal haqidagi tasavvurlarni

yana kengaytirish imkonini beradi.

Shuningdek avtomobilsozlikda foydalaniladigan bir nechta standart detallarni

(bolt, gayka, va h.k) ish chizmalarini yaratish mumkin.

Unga ko‘ra dastlab Conntect 3d – tugmasiga kiriladi va boltning zaruriy

parametrlari kiritiladi. Dastlab bolt kallagi diametri, rez’ba qadami va moduli mos

ravishda  kiritiladi. Undan so‘ng ushbu parametrlarga ko‘ra boltni eng minimal

bo‘lgan o‘lchami dastur ish stolida paydo bo‘ladi. Shundan so‘ng boltning barcha

tekisliklardagi va 3D o‘lchamli ko‘rinishi paydo bo‘ladi.

Bunda detallarning texnik talablarga asosan bajarilgan ish chizmalarini yaratishga

ketadigan vaqt bir necha barobarga qisqarishi mumkin.

---

38

---

39

ISO 4032 standartiga muofik M20 o‘lchamli gayka ishchi chizmasini yaratish ketma-

ketligi