бѝлувчи ѝзгарувчан кучлар ҳисобланади. Шатун бѝйинларида кузатилганидек
энг кѝп ейилиш қиймати валнинг айланиш ѝқига қаратилган томони
ҳисобланади.
Тирсакли вал бѝйинларининг ҳолати синчиклаб ювилганидан
кейингина текширилади (кир ушлагичнинг тиқинлари
ювиш пайтида ечиб
олинишлари шарт). Улардан таъмирталаб қилувчи тирналишлар, чуқур излар
ва бошқа дефектлар қѝзитилмаса уларнинг ѝлчамларини аниқлашга
киришилинади. Агар улардаги оваллик ва конуслик қийматларини аниқлиш
учун бѝйин диаметрлари, асосан, микрометр билан 1 – 1 ва 11 – 11
қирқимлар бѝйича ѝлчанади (2 - расм).
2 – расм. Тирсакли валдаги бўйин диаметрини ўлчаш жойлари.
Шатун бѝйинларидаги йѝл қѝйилган оваллик 0, 05 – 0,06 мм – га; туб
бѝйлар учун – 0,06 – 0,08 мм – га; шатун подшипникларидаги тирқиш ҳар хил
турдаги двигателлар учун - 0, 15 – 0,25 мм – га тенг.
Тирсакли валларни таъмирлашда дастлаб пайвандлаш ишлари билан
боғлиқ нуқсонлар бартараф қилинади, сѝнг – механикавий ѐки
слесарлик
ишлов бериш ишлари бажарилади. Тирсакли вални жилвирлаш ва
полировкалаш (жилолаш) якунловчи операциялар ҳисобланади.
Ейилган ѝтказиш бѝйинлари совутувчи – ҳимояловчи муҳитда
виброѐйли усулда эритиб қопланади (ѐки пайвандланади), сѝнг нормал ѐки
таъмирлаш ѝлчамига келгунга қадар ишлов берилади (йѝнилади,
жилвирланади).
Тирсакли вал чеккаларидаги подшипник ѝтирадиган жой халқа қѝйиб
тикланади. Халқа 40 ѐки 45 пѝлатдан тайѐрланади. Йѝнилгандан кейинги
унинг қалинлиги 2-4 мм бѝлиши керак (двигателнинг маркасига қараб), сирт
тоза бѝлиб ундаги оваллик ва конуслик даражаси 0,02-0,03 мм дан кѝп
бѝлмаслиги керак, (туб бѝйинга нисбатан унинг ѐн томонга уриши 0,03 мм
ортмаслиги зарур). Улардаги асосий нуқсон тарлари:
1) рухсат этилган чегарада туғри геометрик шаклдан (уларни ясаш
жараѐнида йѝл қѝйилган) оғиш сабабли ноуқдорликнинг ҳосил бѝлиши;
2) ишлаш пайтида двигател деталларида хусусан тирсакли валларда ҳосил
бѝладиган деформациялар;
3) шатун бѝйинларидаги мойлаш суюқлигини узатувчи ариқчалар
бурчак
(3- расм) остида жойлашганлиги (шунинг оқибатида айланаѐтган вал ѝқидан
энг кѝп масофада ҳаракатланаѐтган абразив заррачаларининг марказдан
қочма куч таъсирида ариқча девори томонига улоқтириб ташланади, бу
мойнинг сепарациялашувига олиб келади). Мой ариқчасидан чиқаѐтган
абразив заррачаларининг кѝпчилиги ариқчанинг
тескари томонидан
ҳаракатлана бошлайди ва ишқаланувчи сиртларнинг жадалроқ ейилишига
таъсир этади (2- расмга қаралсин). Тирсакли валнинг туб подшипнигини
вкладиш
ости уяси ейилганда,ѐки улардаги ѝқдорлик бузилганда, уячалар
йѝнилади.
Do'stlaringiz bilan baham: