Машиналар ишончлиги ва техник сервис. Machine reliability and maintenance

Ишлаб чиқаришни техникавий тайѐрлашни мақсади ва вазифалари 
қуйидагилардан иборат: 
Қишлоқ хѝжалик машиналарини (трактор, автомобил ва б.) таъмирлаш 
корхонасидаги технологик жараѐнларнинг бетѝхтов равишда ишлашини 
таъминлаш; 
Янги ва истиқболли техника, технологияларни ѝзлаштириш даврини 
(вақтини) қисқартириш; меҳнатни илмий ташкиллаштириш (МИТ), янги 
технологик ускуналарни, корхонани тѝлиқ қувватда ишлашини таъминлаш. 
Ишлаб чиқариш қувватидан самарасиз фойдаланилганда – яъни 1000 
двигател ѝрнига атиги 800 двигателгина таъмирланаѐтган бѝлса, демак сиз 
корхонада бош мутахассис сифатида ишни бѝш ташкил қилаѐтганлигингиздан 
далолат беради. 
Ишлаб чиқаришни техникавий тайѐрлаш ѝз ичига қуйидагиларни олади: 
конструкторлик тайѐрлаш; 
технологик тайѐрлаш; 
ташкилий-иқтисодий (йиллик иш дастурини бажариш учун) тайѐрлаш. 
Келинг, бундаги ҳар бир муаммога алоҳида-алоҳида тѝхталиб ѝтайлик. 
1. Ишлаб чиқаришни конструкторлик тайѐрлаш – бу конструктив 
ҳужжатларни ишлаб чиқиш (йиғиш, ажратиш, ейилган деталларни тиклаш, 
таъмирлаш ва бошқа жараѐнларини регламентлашга қаратилган). 
2. Технологик тайѐрлаш – қисмларга ажратиш, йиғиш, тиклаш, назорат 
қилиш, машиналарни синаш, лойиҳалаштириш учун техникавий топшириқларни 
ишлаб чиқиш (шу жумладан, таъмирлаш-техникавий ускуналарни, мослама ва 
оснасткаларни ишлаб чиқиш тадбирлари ҳам бу ишларга киради), бу ишлар билан 
бош муҳандис ва хѝжалик раҳбарлари шуғулланади. 
3. Корхонани ташкилий-иқтисодий тайѐрлаш (ТИТ) ишлаб чиқариш 
жараѐнларини асосий параметрларини аниқлаш, ишлаб чиқаришни бошқариш, 
МИТ қилиш, самарали техникавий-иқтисодий кѝрсаткичларини (ТИК) ишлаб 
чиқиш. 
Демак, корхонани ТИТ тадбирлари машина деталларини тиклаш таннархини 
камайтириш, қоплаш муддатини, рентабеллигини ва бошқа иқтисодий 
кѝрсаткичларини (корхонани) аниқлаш ишларини ѝз ичига олади.

---

4.Ишлаб чиқаришни (корхонани) техникавий тайѐрлаш икки турга
бѝлинади: 
- заводдан ташқаридаги – технологик ҳужжатларни тайѐрлаш, лойиҳалаш 
институтида; 
- завод ичкарисидаги – юқори самарали техник ечимларни шу завод ѝзида 
технологияни жорий қилиш. 
Завод ташқарисидаги ишлаб чиқаришни тайѐрлаш юқорида айтиб ѝтилган 
ишлаб чиқариш тайѐрлашдан ташқари ИТИ натижаларини кенг қѝллаш, янги 
техникавий ҳужжатларни ишлаб чиқиш (таъмирлаш чизмаларини, типовий-
технология аниқлаш-тѝплаш, оснасткалар ясаш, таъмирланган машиналарни 
синаш ва бошқа масалаларни ечиш). 
Таъмирлаш ҳужжатларига таъмирлаш учун чизма комплектлари, эҳтиѐт 
қисмларини, таъмирлаш материалларининг сарфи, КР учун техник шартлар, КР 
учун махсус қѝлланмалар ва бошқа ҳужжатлар киради. 
Масалан, бизлар муҳандислармиз, шпиндел ролигини ечиш бизнинг 
вазифамизга кирмайди, бу ишни слесарлар бажаради. Биз ишчиларни бундай 
ишларни қандай бажариш кераклигини лѝнда қилиб тушунтириб бера олишимиз 
керак. 1 та барабанда 12 та шпиндел бор; улардан маълум ишланмада 2, 3 ва 4 
шпиндел алмаштирилиши мумкин. Эҳтиѐт қисмлардан фойдаланиш чегараланган, 
улардан тежаб фойдаланиш сабабларини тушунтириб боришимиз керак. 
Демак, 1 йилда 34 та шпиндел эҳтиѐт қисм сифатида берилади ва бу 1 та 
пахта териш машинаси учун меъѐр ҳисобланади. Бундай меъѐрлар 
лойиҳалаштириш институтларида ишлаб чиқилади. Бу кѝрсатма техникавий 
ҳужжатларда қайд қилинади, буларга асосан иш кѝришимиз лозимлигини 
ташвиқот қилиш бизнинг вазифаларимизга киради. Бундан кейин эса меҳнатга ҳақ 
тѝлашни техникавий меъѐрлаштириш, ташкил қилиш ва тѝлашдир.