Mashina va mexanizmlar nazariyasi

6 -shakl
Chiquvchi bo`g`in 
- talab qilingan harakatni bajaruvchi bo`g`in. (6 -shakl) 
Etaklovchi bo`g`ii 
– xarakat manbaidan xarakat olib bo`g`inlarni harakatga 
keltiruvchi bo`g`in. (6-shakl) 
a) 
b) 
c) 
d) 

---

7 
Etaklanuvchi bo`g`in 
- etaklovchi bo`g`indan harakat oluvchi bo`g`in. (6-shakl) 
Ortiqcha takroran bog`lanish 
- mexanizm harakatiga ta`sir qilmaydigan va uni 
statik bo`lmagan sistemaga aylantiradigan boshqa bog`lanishlarni takrorlaydigan 
bog`lanish. 
Kinematik zanjir 
- kinematik juftlar bilan bog`langan bo`g`inlar sistemasi. (7-
shakl) 
a) Oddiy ochiq b) Murakkab c) Oddiy yopiq d) Murakkab 
zanjir; 
ochiq zanjir: 
zanjir: yopiq zanjir: 
7-shakl
Kinematik bog`lanish 
- turli sinfdagi kinematik juftlarni (masalan, 4 sinfli), 5 
sinfli kinematik juftlar bo`lgan kinematik zanjir bilan almashtirilishidan hosil bo`lgan 
bog`lanish. (8-shakl) 
 
8- shakl
Kinematik sxema 
- mexanizm bo`g`inlarining o`lchamlari va shakllarini nazarga 
olgan holda kinematik juftlar bilan bog`lanishini shartli belgilar asosidagi tasviri. 
(4,6-shakllar) 
Mexanizmning umumlashgan koordinatasi 
- tayanchga nisbatan hamma 
bo`g`inlarning holatini aniqlovchi bir-biriga bog`liq bo`lmagan koordinata.
(φ burchakli yoki S- chiziqli, 9-shakl)

---

8 
9- shakl
Boshlang`ich bo`g`in 
- mexanizmning bir yoki bir necha umumlashgan 
koordinatasi belgilangan bo`g`in. (9-shakl) 
Kinematik 
zanjirning 
W 
erkinlik 
(harakatlanuvchanlik)