Mashina loyihasining tuzilishi tehnik iqtisodiy asoslari iqtisodiy samaradorlikni hisoblash

MASHINA LOYIHASINING TUZILISHI TEHNIK IQTISODIY ASOSLARI IQTISODIY SAMARADORLIKNI HISOBLASH

Loyihaning texnik-iqtisodiy asoslanishi. Loyihaning texnik-iqtisodiy asoslanishi. Ro'yxatga olish namunasi Ta'sirni baholash uchun maxsus shaklga ega moliyaviy tahlilning mustahkam qismi sizga biznes ishini qanday yozishni ko'rsatadi. Ushbu maqolada chora-tadbirlarni amalga oshirish natijasida yuzaga keladigan sof moliyaviy oqimlardagi o'zgarishlar jarayonini kuzatish uchun bunday shakldan foydalanish misoli keltirilgan. Bunday reja bilan korporativ dasturlarda pul oqimlarini baholash ijtimoiy-iqtisodiy sohadagi ijobiy o'zgarishlarga qaratilgan bo'lishi kerak. Qonun Rossiya qonun ijodkorligi amaliyotida iqtisodiy asoslashni qanday yozish kerakligi aniq ko'rsatilgan, bunga misol 105-moddada (Rossiya Federatsiyasi Davlat Dumasining Reglamenti) keltirilgan va u ma'lum moddiy xarajatlarni talab qiladigan qonun loyihalarini kiritishning moliyaviy maqsadga muvofiqligi bilan bog'liq. amalga oshirish. Hukumat tegishli materiallarni qonun loyihasi kiritilgunga qadar ko‘rib chiqadi. Ular, birinchi navbatda, qonunchilikni tartibga solishning barcha sub'ektlari bilan qonun loyihasining kontseptsiyasini belgilaydigan tushuntirish xati tayyorlaydilar. Ikkinchi hujjat biznes ishini qanday yozishni ko'rsatadi. Ushbu misol universal emas, chunki u ma'lum bir loyiha uchun mo'ljallangan va ma'lum bir mijozning manfaatlariga javob beradi. Tabiiyki, har bir holat individual yondashuvni talab qiladi - har safar har xil hisob-kitoblar va rejalar bilan, chunki moliyaviy asoslar hamma joyda va hamma tomonidan yoziladi - Davlat Dumasi qonunchilaridan tortib o'rta maktabdagi texnologiya darslarida talabalargacha. FEO Biznes ishi qanday yoziladi? Quyida misolni ko'rishingiz mumkin. Bularning barchasi u bag'ishlangan ob'ektga bog'liq: texnik reglamentlarmi, o'z standartlariga ega tashkilotlarmi yoki hatto iqtisodiyotni tiklash uchun moliyaviy yo'llarni qidirayotgan milliy iqtisodiyotmi. Masalan, me'yorlar yoki texnik reglamentlarni o'zgartirish uchun aniq moliyaviy asoslashni talab qiladigan texnik tartibga solishni olaylik.

oyihani amalga oshirishda davlat, korxona yoki jamiyatning har bir sub'ektining xarajatlari, foyda va tavakkalchiliklari muqarrar ravishda qayta taqsimlanadi. Ko'pchilik biznes ishini qanday yozishni bilmaydi. Har bir faoliyat turi uchun naqsh mavjud, ammo uni universal deb atash mumkin emas. Bunday tartibni amalga oshirish dastlabki bosqichda - dizayn paytida talab qilinadi, bu sizga ko'p xatolardan qochish va ko'plab imkoniyatlarni qo'lga kiritish imkonini beradi. Biznes ishining ijobiy tomonlari Avvalo, asoslashni yozish bilan xarajatlarning o'zgarishi bashorat qilinadi, iqtisodiyotning barcha sub'ektlari uchun xavf va foyda aniqlanadi. Bu ma'lum me'yorlarning o'zgarishi sababli moliyaviy-iqtisodiy samarani to'g'ri baholash bilan bog'liq. Xarajatlar iqtisodiy rivojlanish yo'nalishini moslashtirish orqali optimallashtiriladi va yangi normativ hujjatlarni ishlab chiqish ushbu maqsadga erishishga yordam beradi. Rivojlanayotgan ushbu qoidalarning ishonchli ta'sirining aniq simulyatsiyasi sizga biznes ishini qanday yozishni bosqichma-bosqich ko'rsatib beradi. Namuna ma'lum bir korxona, sanoat, jamiyatning haqiqiy holatini deyarli aks ettirmaydi. G'olib va ​​mag'lub tomonlarni aniqlash faqat vaziyatning ichida bo'lgan odam bo'lishi mumkin. O'zgartirishga qo'yiladigan talablar har qanday loyihani amalga oshirishdan to'liq foydalangan holda texnik jihatdan tartibga solinadigan barcha tizimlar bilan samarali muvofiqlashtirilishi kerak. Hisob-kitoblar Normativ-huquqiy hujjatlar ham moddiy yoki moliyaviy xarajatlarni talab qiladi, shuning uchun qonun chiqaruvchi taklif qiladi yangi loyiha, biznes ishini yozishi kerak, ya'ni aniq moliyaviy hisob-kitoblarni taqdim etishi kerak. Ushbu asoslashlarda yangi normaning kiritilishi yoki huquqiy hujjatning o'zgarishi bilan bevosita bog'liq bo'lgan barcha darajadagi byudjetlarning daromadlari va xarajatlari, har bir xo'jalik yurituvchi subyektning xarajatlari, jamiyat (yoki uchinchi shaxslar) xarajatlari, soliq tushumlari, va byudjet samaradorligi belgilanishi kerak.
Loyihalar ekspertizasining aniq tizimi g`olibni xolisona aniqlashtirib qolmay, loyihaning sifatini xolisona baholash, loyiha ustida ishlash elementlari monitoringini yaratadi. Loyihani ekspert baholashi uchun ekspert komissiyasi tuziladi. Ushbu komissiya tarkibiga zaruriy malakaga ega bo’lgan ota-onalarni, oliy o’quv yurtlari o’qituvchilarini boshqa maktab o’qituvchilarini kiritish mumkin. Bajarilgan o’quv loyhasi natijalarini baholash jarayonida loyiha sifati, loyiha ustida ishlash jarayoni, ishning natijaviyligi, qiyinchiliklar va uni engib o’tish yo’llariga e’tibor qaratiladi. Fan o’qituvchisi bilan birga amaliy mashg’ulotda bajarilgan loyiha bo’yicha hisobotni tayyorlashni quyidagi varianti tahlil qilinadi:
Bajarilgan loyiha bo’yicha hisobotni baholash

	Baholash mezoni	Baholash ko’rsatkichlari
1.	Hisobotni tayyorlash bo’yicha yo’riqnomaga rasmiy ravishda rioya etilishi	Hisobot tuzilmasi yo’riqnomaga muvofiqligi - maks. 1 ball
2.	Tanlangan mavzu asoslanganligi va dolzarbligi	Tanlangan mavzu dolzarbligi aks ettirilishi - maks. 1 ball
3.	Echimi hal etilayotgan muammoni asoslanganligi	Muammo daliliy asoslanganligi - maks.1 ball
4.	Vazifa va loyiha ishtirokchilari faoliyat turlarining bayon etilishi	Vazifa va loyiha ishtirokchilari faoliyat turlari aniq belgilanganligi - maks. 1 ball
5.	Loyiha vazifalarining belgilanishi	Loyiha vazifalari aniqligi - maks.1 ball
6.	Loyihaning ish rejasini ishlab chiqish	Ish reja ishlab chiqilgan yondashuvlarga muvofiqligi - maks.1 ball
7.	Vazifalar bo’yicha loyihaning ish natijalarini keltirish	Vazifalar bo’yicha loyiha ish natijalari ishtirokchilarni ko’rsatish bilan, aniq va ravshan keltirilganligi - maks. 1 ball
8.	Xulosalarni ifodalash	Xulosada taklif va tavsiya etilayotgan loyihani tatbiq etish muhimligini isbotlash bayon etilganligi - maks. 1 ball
9.	Foydalanilgan manbalar ro’yxatini tarkiblashtirish	Foydalanilgan adabiyotlar va manbalar ro’yxati bajarilgan vazifalar bo’yicha tarkiblashtirilganligi - maks.1 ball
10.	Loyiha faoliyatini o’zi baholashi	Tanqidiy baho: mahsul sifati, loyiha ustida ishlash: har bir ishtirokchi ishining natijaviyligi, qiyinchilik va uni yengish berilganligi, loyiha ishining ish materiallari mavjudligi - maks.1 ball
Jami: 10 ball

Amaliy mashg’ulotning yakunida loyiha portfoliosi - o’quvchilar loyihani bajarish davomida to`plangan hujjatlar, ma`lumotlarni, ko’rgazmali vositalarni jamlashtirib hisobot tayyorlaydilar va loyiha portfoliosiga joylashtiradi.
Amaliy mashg’ulotning yakunida kelgusi amaliy mashg’ulotning mavzusi va uni tayyorlash uchun mustaqil topshiriqlar beriladi.

Jahondagi yirik professional tashkilotlardan biri bo’lgan Loyiha Boshqaruvi Instituti (PMI) ta’rifiga ko’ra, loyiha deganda noyob mahsulot, xizmat yoki natijani yaratish uchun vaqtinchalik intilish tushuniladi. Loyiha (proyekt) vaqtinchalik tabiatga ega bo’lgani sababli uning boshi va oxiri mavjudligini bildiradi. U yakka o’zi yoki biror dastur/programmaning (bir-biriga bog’liq loyihalar to’plami) yoki portfelning (bir-biriga bog‘liq dasturlar yoki loyihalar to’plami) bir qismi bo’lishi mumkin. Loyihalar boshqaruvida natijalarga erishish uchun asosan uchta yondashuvlardan foydalaniladi: an’anaviy (inglizchada, predictive/waterfall), moslashuvchan (agile) va gibrid (hybrid).

Loyiha tuzish uchun oldin uning nizomini ishlab chiqish kerak bo’ladi. Masalan, nizomda ushbu asosiy elementlarni yoritib berish mumkin:
Loyiha uchun asoslar va ehtiyojlar haqida bayonot
Loyihaning maqsadlari
Loyihaning chegaralari (loyiha chegarasiga nimalar kirish yoki kirmasligi haqida ma’lumotlar)
Loyiha budjeti uchun asoslangan biznes keys (zarur bo’lgan xarajatlar hisobi va ushbu loyiha orqali erishiladigan foyda va natijalar haqida ma’lumotlar, ularning kelib chiqish moliyaviy hisob-kitob tafsilotlari)
Loyihaning samaradorlik metrikalari
Loyihaning budjeti (taxminiy) miqdori
Loyiha bosqichlari bo’yicha vaqt rejalari
Loyihaning mijozlari, homiysi, jamoasi va manfaatdor tomonlar haqida ma’lumotlar
Loyiha bajarilishidan erishiladigan asosiy natijalar haqida ma’lumotlar
Loyiha boshlash vaqtida aniqlangan asosiy risklar haqida ma’lumotlar
Loyiha boshlanishi va tugashi vaqt oraliqlari
Loyiha yondashuv turi
Nizom loyihaning “tug’ilganlik guvohnomasi” hisoblanib, loyiha boshqaruvchiga tashkilot resurslaridan foydalanish uchun huquq beradi. Nizom odatda PowerPoint yoki Word dasturlarida hujjatlashtiriladi va kerak bo’lganda vaqt o’tishi bilan loyiha homiyi ruxsati bilan yangilanib boriladi.
Loyiha boshqaruvi bosqichlari
Loyiha boshqaruvi bo’yicha turli standartlar va usullar mavjud: PMI PMBOK, PRINCE2, Scrum, Tejamkor Olti Sigma va hokazo.
Yuqorida keltirilgan Loyiha Boshqaruvi Institutining “Loyihalarni boshqarish bo’yicha bilimlar” (Project Management Body of Knowledge/PMBOK) 6-nashr to’plamida ushbu 5 ta jarayon guruhlari keltirilgan:
Boshlash bosqichiga yangi loyihani yoki mavjud loyihaning yangi bosqichini boshlash uchun ruxsat olish, loyiha nizomini ishlab chiqish va manfaatdor tomonlarni aniqlash uchun amalga oshiriladigan jarayonlar kiradi.
Rejalashtirish bosqichiga loyiha maqsadlariga yetish uchun zarur bo’ladigan amaliy qadamlarni aniqlash va rejalashtirish jarayonlari kiradi.
Amalga oshirish bosqichiga loyihani boshqarish rejasida belgilangan ishlarni bajarish jarayonlari kiradi.
Monitoring va nazorat qilish bosqichiga loyihaning bajarilishini kuzatish, zarur bo’lgan o’zgartirishlarni aniqlash va ularni amalga oshirish jarayonlari kiradi.
Tugatish bosqichiga loyiha yoki bosqichni rasmiy ravishda tugatish uchun barcha jarayon guruhlardagi tadbirlarni yakunlash uchun amalga oshiriladigan faoliyatlar kiradi.
Scrum (talaffuzda “skram”) IT mahsulotlarni ishlab chiqarishda vujudga kelgan bo’lib, hozirda keng sohalarda qo’llanadigan agile loyiha boshqarish metodologiyasi hisoblanadi. U o’n yoki undan kam a’zodan iborat bo’lgan jamoalar uchun mo’ljallangan bo’lib, ular o’z ishlarini bir oylik yoki ikki haftalik takrorlanuvchi “sprintlar”da oldindan rejalashtirilgan loyiha natijalariga kiruvchi element bo’lakchalarini yetkazib berishadi. Har bir sprint boshida jamoa “sprint rejasi”ni tuzadi, so’ng har kuni 15 daqiqa yoki undan kam vaqtli uchrashuvlarda (“пятиминутка”) progressni muhokama qiladi. Sprint oxirida jamoa yana ikkita yig’ilish o’tkazadi. Birinchisi “Sprint ko’rigi” deb nomlanib, bu yig’ilish qilingan ish va erishilgan natijalarni loyihaning manfaatdor tomonlari bilan muhokama qilish hamda ularning fikr-mulohazalarni olish uchun uyushtiriladi. Ikkinchisi “Sprint retrospektivi” deb nomlanib, jamoa o’z ishini tahlil qilib uni yahshilashga harakat qiladi.
Tejamkor Olti Sigma (Lean Six Sigma) ishlab chiqarish yoki xizmatlardagi yo’qotishlarni muntazam ravishda bartaraf qilish va jarayonlardagi o’zgaruvchanlikni kamaytirish orqali samaradorlikni oshirish uchun ishlatiladigan loyiha boshqarish usuli hisoblanadi. Unda ko’pincha DMAIC bosqichlari amalda qo’llaniladi, har bir bosqich va ularning ketma-ketligi muhim hisoblanadi.
Aniqlash (Define) bosqichida yechilishi zarur bo’lgan muammo aniqlanadi va loyiha nizomi ishlab chiqiladi. Bu bosqichda “Iste’molchi Ovozi” (Voice of Customer) va loyiha natijalari uchun talablarni (Critical-to-Quality/Cost/Service elements) aniqlash mumkin.
O’lchash (Measure) bosqichining maqsadi aniqlangan muammo xususiyatlarini o’rganib axborot yig’ish, o’lchov metrikalarini belgilash va uning miqdorini o’lchashdir. Ushbu boshlang’ich ma’lumotlar loyiha oxirida takomillashtirishlar amalga oshirilgandan so’ng erishilgan natijalar bilan solishtirib, loyiha muvaffaqiyatini tahlil qilishga imkon beradi. Masalan, mahsulot defektlari loyiha boshlanganda 45% deb aniqlangan bo’lsa, loyihani oxirida defektlar 35% ga kamayishga erishilsa, 10% ijobiy o’zgarish loyihani ham jamoa uchun moliyaviy, ham iste’molchi uchun muvaffaqiyatli yakunlanganidan dalolat beradi.
Tahlil qilish (Analyze) bosqichida yig’ilgan o’lchov axborotlarni tahlil qilib muammo ildizlari aniqlanadi. Ushbu maqsadda turli muammo yechish usullaridan (masalan, 5Why, Fishbone, statistik usullar) foydalaniladi.
Takomillashtirish (Improve) bosqichida aniqlangan muammo ildizlarini bartaraf qilish uchun turli yechimlar ishlab chiqiladi va amalga oshiriladi.
Nazorat qilish (Control) boshqichida amalga oshirilgan yangi takomillashtirishlar va o’zgarishlar davomiyligini ta’minlash uchun turli xatti-harakatlar bajariladi (masalan, ish instruksiyalari, treninglar, auditlar va hokazo).