Машина деталлари маъруза курси лотин 2017 й 20 янв



Download 2,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/94
Sana10.09.2021
Hajmi2,19 Mb.
#170170
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   94
Bog'liq
mashina detallari

 
 
 
9.4-rasm. 
 
 
 
 
9.5-rasm. 
 
 
 
Bo’lish  diametri  aniq  bo’lgach,  yulduzchaning  qolgan  geometrik  o’lchamlari  tegishli 
standartlardan  olinadi.  Odatda,  zanjir  elementlari  hamda  yulduzchalar  uglerodli  yoki  legirlangan 
po’latlardan    (15,  20,  20X,  40X,  45  va  boshqa  markali  po’latlardan)  tayyorlanadi  va  yeyilishga 
chidamliligini oshirish maqsadida ular termik ishlanadi.        
 
 
4. Zanjir tarmoqlaridagi kuchlar va ularni taranglash usullari 
 
Zanjirli  uzatmalarda  hosil  bo’ladigan  kuchlarning  joylashuvi  va  yo’nalishi  tasmali 
uzatmalarniki  kabi  bo’ladi,  ya’ni  bu  uzatmalarda  ham    S
1   
va  S

zanjirning  yetaklovchi  va 
yetaklanuvchi tarmoqlaridagi kuchlar; F
t
- aylana kuch;  S
0
- dastlabki taranglik kuchi; S
υ
- markazdan 
qochirma kuch ta’sirida hosil bo’ladigan kuch va bundan tashqari, F
d
 - dinamikaviy nagruzka. 
 
Asosiy kuchlar orasidagi munosabat ham tasmali uzatmalardagiga o’xshash  
 
S
1  
-  S

= F
t 
S
υ

2
 
 
bu yerda q  - bir metr zanjirning massasi kg/m (katalogdan olinadi); υ – aylana tezlik, m/s; S
1  
va  S

– kuchlar, N. 
 
Zanjirli uzatma uchun dastlabki taranglik deganda zanjirli uzatmaning normal ishlashi uchun 
zanjirning  tarang  tortilishi  emas,  balki  ma’lum  darajada  salqilikka  ega  bo’lishi  tushunilishi  kerak. 
Odatda, salqilik zanjirning og’irligi tufayli hosil bo’ladi. Shuning uchun zanjirning o’z og’irligidan 
uning  tarmog’ida  hosil  bo’ladigan  taranglik  kuchi  dastlabki  taranglik  kuchi  deb  yuritiladi  va 
quyidagicha topiladi:   
 
S
o  
= K
f
 aqg 
 
bu  yerda  g  -    og’irlik  kuchining  tezlanishi,  m/s
2
;  a  –  zanjirning  salqilik  hosil  qiladigan  qismi 
uzunligi  (bu  uzunlik  shartli  ravishda  markazlararo  masofaga  teng  qilib  olinadi);  K
f
  –  salqilik 
koeffisiyenti (koeffisiyent uzatmaning gorizantal tekislikka nisbatan joylashuviga va salqilik f ning 
qiymatiga bog’liq). 
 
Odatda,    

  (0,01…0,02)  bo’lishi  tavsiya  etiladi.  Bunday  hollarda  uzatma  gorizantal 
joylashgan bo’lsa, K
f
 =6; gorizontga nisbatan 40
o
 burchak bilan  joylashgan bo’lsa,  K
f
 =3; vertikal 
holatda bo’lsa, K
f
=1 qilib olinadi. Zanjirliuzatmalarda S
2
 ning qiymati juda kichik bo’ladi (S
1
 ning 5 
%  ga    yaqini  tashkil  etadi),  chunki  S
1
  ning  ta’siri  yulduzchaning  birinchi  va  ikkinchi  tishining 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com


63
 
 
 
o’zidayoq keskin yo’qoladi va yetaklanuvchi tarmoqqa yetib bormaydi. Odatda, uzatmaning yaxshi 
ishlashi uchun  
 
S
2
 = S

– S
υ
>0 
 
bo’lishi  kerak.  Bu  uzatmadagi  zanjir  elementlarining  yeyilishi  me’yorida  bo’lishi  uchun  S
0
>  S
υ
 
shart  bajarilishi  kerakligini  bildiradi.  Bunga  f  ning  qiymatini  tavsiya  etilganicha  olish  yo’li  bilan 
erishiladi. Umumiy holda  
 
S
1
 = F
t
 + (S
0
yoki S
v
dan kattasi) 
S

(S
0
yoki S
v
dan kattasi) 
 
qilib olinadi. Amaliy hisoblarda odatdagi uzatmalar uchun taxminan 
 
S
1

 F
t
,  S
2


qilib olish mumkin. 
 
Uzatmadagi vallarga tushadigan F
v
 kuch zanjirning og’irligi hisobiga aylana kuchdan bir oz 
kattaroq bo’ladi va qiymati quyidagicha aniqladi: 
 
F

= K
v
 F
t

 
bu  yerda  K
v
  –  valning  nagruzka  koeffisiyenti.  Uzatma  gorizontal  tekislikka  40
o
  dan  ortiq  burchak 
hosil  qilib  joylashganda  K
v
  =1,05;  uzatma  gorizontal  tekislikka    40
o
  gacha  burchak  hosil  qilib 
joylashganda esa K
v
 =1,15 bo’ladi. 
 
Uzatmaning  normal  ishlashi  uchun  zanjir  ma’lum  darajada  salqi  bo’lishi  kerak.  Buning 
uchun  a  ning  qiymati  (0,002…0,004)a  qadar  kamaytiriladi.  Elementlarning  yeyilishi  natijasida 
zanjirning  uzunligi,  qolaversa  salqiligi  ham  ortadi.  Bu  hol  uzatma  ishiga  salbiy  ta’sir  ko’rsatadi. 
Shuning  uchun  zanjirli  uzatmalarni  loyihalashda  ulardagi  salqilikning  me’yorida  bo’lishini 
ta’minlovchi  qurilma  ham  nazarda  tutilishi  lozim.  Odatda,  bunga  tayanchlarning  birini 
qo’zg’aluvchan qilish yoki alohida taranglovchi yulduzchadan foydalanish orqali erishiladi. 
 
 

Download 2,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish