Машина деталлари маъруза курси лотин 2017 й 20 янв



Download 2,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/94
Sana10.09.2021
Hajmi2,19 Mb.
#170170
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   94
Bog'liq
mashina detallari

Tayanch iboralar. 
Chervyak  va  chervyak  g’ildiragi,  silindrik  va  globoid  chervyak,  vallari  o’qlari  ayqash 
bo’lgan uzatma, chervyakning nisbiy diametri, foydali ish koeffisiyenti, kirimlar soni, ta’sir etuvchi 
kuchlar va kuchlanishlar.   
 
Dars maqsadi 
Chervyakli  uzatmalarning  tuzilishi,  turlari,  afzallik  va  kamchiliklari  va  ishlatilish  joylari 
to’g’risida talabalarda bilim va tushunchalar hosil qilish. 
 
 
1. Turlari, ishlatish sohalari, afzallik va  kamchiliklari 
 
 
Chervyakli uzatma bu kinematik juft bo’lib, chervyak va chervyakli g’ildiraklardan tuzilgan, 
o’qlari o’zaro ayqash holda joylashgan (7.1-rasm). Ayqashlik burchagining qiymati har xil bo’lishi 
mumkin. Biroq amalda, u asosan, 90
o
 bo’ladi. Chervyakli uzatmaning ishlash prinsipi vintli juftning 
ishlash prinsipi kabi. 
 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com


42
 
 
 
 
 
 
7.1-rasm.   
 
 
 
7.2-rasm. 
a – silindrik; b- globoid. 
 
 
Afzalliklari: 
1.  Tuzilishi  oddiy,  o’zi  esa  ixcham  bo’lib,  bir  pog’onaning  o’zida  uzatish  soni  katta  bo’ladi 
(kinematik  uzatmalarda  u=500  gacha,  quvvat  uzatadigan  uzatmalarda  u=8-80  bo’lib,  eng 
katta qiymati 120 gacha bo’lishi mumkin); 
2.  Ravon va shovqinsiz ishlaydi; 
3.  O’zi tormozlanuvchi qilib esalishi mumkin (bunday uzatmalarda FIK 50% dan kam); 
4.  Ishonchli ishlaydi. 
Kamchiliklari: 
1.  FIK ning nisbatan kichikligi (η=0,7…0,92); 
2.  G’ildirak tishlarining tez yeyilishi, uzatma to’xtovsiz  ishlaganda qizib ketishi; 
3.  G’ildirak uchun qimmatbaho metall (bronza) ishlatish zarurligi; 
 
4.  Uzatiladigan quvvatning qiymati chegaralanganligi – 50…100 kVt; 
Yuqorida ko’rsatilgan kamchiliklarga qaramasdan bu uzatmalar mashinasozlik sanoatida va 
xalq xo’jaligida ko’p ishlatiladi. 
Chervyakli    uzatmalar,  chervyak  tanasining  tuzilishiga  karab,  silindrik  va  globoid  (7.2-
rasm);  chervyak  o’ramlarining  shakliga  qarab,  arximed,  evolventa,  konvolyuta  shaklli; 
chervyakning  g’ildirakka  nisbatan  egallagan  o’rniga  qarab,  chervyagi  pastda,  yonida,  tepada 
joylashgan; o’rab turadigan korpusining bor-yo’qligiga qarab, ochiq va yopik, vazifasiga qarab esa 
kuch  va  moment  uzatadigan  yoki  kinematik  jihatdan  foydalaniladigan  turlarga  bo’linadi.  So’nggi 
yillarda dumalab ishqalanish prinsipida ishlaydigan chervyakli uzatmalar ham paydo bo’ldi. 
Hozirgi  vaqtda  mashinasozlikda,  asosan,  silindrsimon,  arximed  chervyaklaridan 
foydalaniladi,  chunki  bunday  chervyaklar  odatdagi  tokarlik  stanoklarida  tayyorlanishi  mumkin. 
Chervyak g’ildiragi, ko’pincha, chervyak shaklidagi freza bilan tayyorlanadi. 
Bu  uzatmalarda  o’qlararo  masofa  a,  uzatmaning  moduli  m  hamda  uzatish  soni  u  ning 
qiymatlari GOST asosida standartlashtirilgan. 
 
 

Download 2,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish