Mashina amallari: arfimetik-mantiqiy jo’natish, O’tish, kirtish chiqarish va sistema amallari

MASHINA AMALLARI: ARFIMETIK-MANTIQIY JO’NATISH, O’TISH, KIRTISH CHIQARISH VA SISTEMA AMALLARI
Hisoblash mashinalarining strukturasi, odatda, qurilmalari bo‘yicha, ya’ni protsessorlar, xotira qurilmalari va kiritish chiqarish qurilmalari hamda ular orasidagi bog‘lanishning konfi- guratsiyasi orqali quriladi.
Hozirda hisoblash mashinalarini qurishning asosiy ikki xil
usuli: bevosita bog‘lanishli va umumiy shina asosidagi usullari
keng tarqalgan.
Bevosita bog‘lanishli usul bo‘yicha qurilgan hisoblash ma- shinasiga Fon-Neyman hisoblash mashinasi misol bo‘la oladi (1.1-rasm). Bu mashina qurilmalari orasida bevosita bog‘lanishlar mavjud. Bevosita bog‘lanishli strukturaning afzalligi faqat ma’lum
1.1-rasm. Fon-Neyman hisoblash mashinasining strukturasi.
Tashqi xotira
Kiritish qurilmasi
Kiritish porti Asosiy xotira Chiqarish porti
Boshqarish qurilmasi
Arifmetik mantiqiy qurilma
Chiqarish qurilmasi
7
bog‘lanishlar ko‘rsatkichlarini yaxshilash orqali maqbul struktu- raga erishishdir.
Ushbu strukturaning kamchiligi sifatida uning rekonfigurat- siyaga moyil emasligini ko‘rsatish mumkin. Umumiy shina asosida qurilgan hisoblash mashinalarida barcha qurilmalar komandalar, ma’lumotlar va boshqarishlar uchun yagona trakt vazifasini o‘tovchi magistral shinaga ulanadi (1.2-rasm).
Umumiy shina asosida qurilgan hisoblash mashina struk- turasining afzalligi — hisoblash mashina yaratilishining osonligi hamda tarkibi va konfiguratsiyasining osongina o‘zgartirilishi im- koniyatidir. Bu xususiyati tufayli shinali struktura kichik va mikro EHMlarda keng tarqalgan.
Ushbu strukturaning kamchiligi sifatida har bir shina bo‘yicha faqat bitta qurilmaning axborotni uzata olishini ko‘rsatish mum- kin. Protsessor bilan xotira o‘rtasida almashinuv shinaga asosiy yuklamani belgilaydi. Kiritish-chiqarish amallariga shina o‘tka- zish qobiliyatining faqat bir qismi qoladi, xolos.
Elektron hisoblash mashinasi, kompyuter-hisoblash va infor- matsion masalalarini yechish jarayonida axborotni avtomatik ish- lash uchun mo‘ljallangan texnik vositalar majmuyidir.