Mashg’ulot №1 xirurgik bemorlarning o’ziga xos hususiyatlari, ularni qabul qilishda shifokorning tutgan o’rni

Yotoq yaralarni oldini olish. Gigiyenik vanna qabul qila olmaydigan, uzoq vaqt yotoq rejimda yotadigan bolalarni terisini parvalishlash alohida ahamiyatga ega. Teri dezinfeksiyalovchi eritmaga (yarim spirtli eritma, odekalon, oshxona uksusi, kamfora spirti va h.o.) namlangan sochiq yoki yumshoqmato (doka) bilagn artiladi. Sochiqni bir uchi namlanadi va quloq orqasi, bo’yin, yelka, ko’krak qafasi, dumba, qo’ltiq osti va chov burmalari, qo’l-oyoqlar artiladi. Keyin quruq tomoni bilan yana o’sha sohalar artib quritiladi.

Yotoq yara — yumshoq to’qimalar (teri va teri osti qavati) nekrozidir. Ko’pincha yotoq yaralar nimjon bolalarda dumg’aza, kurak, son suyagi boshi, tirsak, tovon sohalarda, ya’ni yumshoq to’qima o’rin va suyak orasida bosilib eziladigan sohalarda uchraydi.

Yotoq yaralarni rivojlanishiga terini noto’g’ri parvalishlash, yomon va noto’g’ri yoyilgan choyshab sababchi bo’lib, ular teri va teri osti qavatida qon aylanishini buzadi. Oldin teri oqaradi, keyin qizaradi, shishadi va epidermis ko’chadi. Pufakchalar va teri nekrozi hosil bo’lishi mahalliy o’zgarishlarni kuchayganidan va yotoq yaralarni erta belgilarini tibbiyot xodimi to’liq baholamaganidan dalolat beradi. Og’ir holatlarda nafaqat yumshoq to’qimalar, balki suyak usti pardasi, hattoki suyak ham zararlanadi. Infeksiyani qo’shilishi sepsisni rivojlanishiga olib keladi.

Yotoq yaralarni oldini olishga har kuni bemor bolani yonga aylantirish (agar ahvoli ko’tarsa), choyshabni yig’ilib qolgan sohalarini to’g’rilash, ovqat qoldiqlaridan tozalash, terini dezinfeksiyalovchi eritmalar bilan artish kiradi. Uzoq vaqt yotadigan og’ir bemorlar ostiga kichik choyshab bilan o’ralgan rezina (shishirilgan) aylanalar qo’yiladi. Uni shunday qo’yish kerakki, dumg’aza aylana o’rtasida bo’lishi kerak. Agar terida qizarish paydo bo’lsa qon aylanishini yaxshilash uchun quruq sochiq bilan sekin artiladi. Ultrabinafsha nurlantirishdan foydalaniladi. SHilingan teri sohalari sovuq suvda bolalar sovunida yuviladi, spirt bilan artiladi, keyin tal’k yoki oddiy pudra sepiladi.

Pufakchalar brilliant yashili bilan artiladi, quruq bog’lam qo’yiladi. Nekrozni chegaralash uchun vrach o’lgan to’qimalarni kesib olib tashlaydi, yara 1% kaliy permanganat eritmasiga namlangan steril salfetka bilan o’rab qo’yiladi. Keyinchalik hamshira kuniga 2-3 mahal bog’lamni almashtiradi va yara holati to’g’risida vrachga xabar berib turadi. Yara tozalanishiga qarab mazli (Vishnevskiy mazi, sintomitsin emul’siyasi va h.o.) bog’lamlar qo’llaniladi.

Bolalarda yotoq yaralarni paydo bo’lishi yomon parvarishdan, bo’lim tibbiy xodimlarini past tibbiy madaniyatidan, o’z vazifalariga sovuqqonlik bilan yondashishidan dalolat beradi.