Mashg’ulot №1 xirurgik bemorlarning o’ziga xos hususiyatlari, ularni qabul qilishda shifokorning tutgan o’rni

Mashg’ulot №6

HAYAJONLANISH, QO’RQUV, SIQILISH, SHOK KABI BEMORLARNI PSIXOLOGIK HOLATLARIDA VRACHNING TUTGAN O’RNI

Har bir kasallik inson psixologik holatini o’zgartirishi mumkin. Bunda kasallikka qarshi javob reaksiyasi kasallik xarakteriga va insonnning individual-psixologik holatiga ham bog’liq. Zamonaviy tibbiyotda psixosomatik holat shunday belgilanganki, har bir somatik (tanaga yetkazilgan) buzilishlar yoki surunkali kasalliklar fenomen yoki organizmni reaksiyasi (himoya, kompensator, patologik) hisoblanadi, ya’ni psixik va somatik holatni bir-biriga yaqin bog’liqligi bo’lgan bir butun sistema osti holatidir. Ushbu sistema osti holatlar va atrof-muhitni bir-biriga ta’siri natijasida ma’lum ko’p faktorli mexanizm ishga tushadi va qandaydir organizmda buzilishlarni keltirib chiqaradi. Bunda kasallikni kelib chiqishida negativ psixosotsial faktorlar ahamiyat kasb etib, ularni bartaraf etish yoki kamaytirish tez tuzalishga yordam beradi.

Kasallikni shaxsga patogen ta’siri shundaki, massiv va uzoq davom etuvchi og’riqli intoksikatsiya, modda almashinuvini buzilishi, holdan toyish va umumiy astenizatsiyapsixik jarayonlarni buzilishiga, bemorni aktivligi va operatsion-texnik qobiliyatini pasayishiga olib keladi. Klinikada ko’proq somatogen va psixogen buzilishlari, gipertonik kasalligi, yurak ishemik kasalligi, oshqozon va 12 b. i. yara kasalligi bor bemorlar bilan ish olib borishga to’g’ri keladi.

Ko’proq tarqalgan nevrozsimon sindromlar quyidagilardir:

Vegetativ buzilish sindromi ko’phollarda o’tib ketuvchi vegetativ krizlar – puls tezlashishi, yurak sohasida og’riq va nohush his, bosh og’rig’i, og’iz qurishi arterial qon bosimi oshishi, qo’l va oyoqlar uvishishi va sovuq qotishi, qaltirash holida namoyon bo’ladi. Shuningdek bemorlar yurak “to’xtab qolishi” va og’riq hissini, noto’g’ri urishini sezadilar, ko’krak qafasini kimdir bosib turganga o’xshaydi, bosh aylanadi, qo’rquv va bezovtalik bo’ladi. Ba’zan ushbu krizlar “vahima xuruji” deb baholanadi.