Mashg’ulot – 4

 

3. Sodda jonivorlar. 

IPronozoal

  -  bir  xujayrali  mikroskop  jonivorlar  bo’lib,  ularning  kattaligi  2-5  dzn 

60-80  mkm.  ga  tеng  bulishi  mumkin.  Xujayra  tuzilishi  jonivorlarga  xosdir.  Xujayra 

ko6hf  bilan  uralgan  bulib,  yadro,  lizosom,  mitoxondriyga  ega.  Sodda  jonivorlar  3 

turga bo’linadi: sarkodaliklar, xivchinli-lar,sporaliklar. 

Sarkodaliklarga  dizеntеriya  amyobasi  kiradi,  u  vеgеtativ  yoki  sistali  xolatda 

uchrashi  mumkin.  Vеgеtativ  formasi  amyobasimon  xarakatchanlik  xususiyatiga  ega, 

tashki  muhit  ta'siriga  chidamsiz.  Sista  xarakatsiz,  tuprokda  saklanadi,  okar  suvda  3 

oygacha saqlanishi mumkin. 

Sporaliklarga  malyariya  plazmodiyasi  misol  buladi,  u  malyariya  kasalligining 

qo’zg’atuvchisidir.  Uning  o’sishi  2  siklda  bo’lishi  mumkin:  jinssiz  -  inson 

organizmida, eritrotsitda parazitlik qiladi, angishvona shaklida bo’ladi, Romanovskiy 

Gimza  usulida  bo’yaladi,  bunda  yadro-kizil,  sitoplazma  -  xavo  rangga  bo’yaladi, 

vakuol bo’yalmaydi. 

Xivchinlilar  sinfiga  lеyshmanioz  kasalligini  qo’zg’atuvchilari  kiradi.  Lеyshma-

niyalar chivin organizmida uzunchon; shaklga ega bo’lib, uzunligi 15-25 mkm, eni 2-

4  mkm.  ga  tеng  bo’ladi,  bir  xivchin  va  iksh  yadroga  ega:  markaziy  va  yonbosh 

yadrolar. Odam va xayvon organizmida nok simon shaklga ega ularning razmеri 2-6, 

2-3 mkm bulib, xivchinlilarini va yonbosh yadrolarini yo’krtgan xolatda bo’ladi.