Masalani Excel amaliy dastur yordamida ishlab chiqish

B 7 katakka formula tarzda kiritamiz. C7:M7

diapazonni birlashtirib unga quyidagi formulani yozamiz.

=СУММ(C6:M6)

Bu T(x) funksiyaning x=0.25 qiymati uchun hisoblaydi. Qolgan T(1+y) va T(y*y-1) funksiyalar uchun ham huddi shu kabi ketma-ketlikda formulalarni va jadvalni hosil qilib chiqamiz.

Katak	Formula
B8
C8	=1+C4
B9
C9:M9	=$C$8^(2*C3+1)/(2*C3+1)
B10
C10	= СУММ(C9:M9)
B11
C11	= C4*C4-1
B12
C12:M12	= $C$11^(2*C3+1)/(2*C3+1)
B13
C13	= СУММ(C12:M12)
B14
C14	="Javob: "&(1,7*C7+2*C10)/(6-C13)

Excelda shu ko’rinishga keltirib olamiz. Endi y=2 qiymat beramiz oxirida javobimiz -2 ga teng bo’ldi.

Masalani C++ dasturlash asoslari yordamida ishlab chiqish.

Dasturlash asoslari yordamida ko’pgina masalalarni hal qilsa bo’ladi. Dasturlash asoslari bizga juda keng imkoniyatlarni beradi. Lekin hamma ham dasturlash asoslariga qiziqavermaydi. Dasturlash amaliy dasturlarga qaraganda birmuncha murakkab. Chunki unda algoritm yordamida dasturni tuzish kerak bo’ladi. Bunday turdagi masalani hal qilish uchun esa 1 kun yoki 1 hafta ham yetmasligi mumkin. Yuqoridagi Excel va Maple amaliy dasturlarida esa bunday masalani osongina hal qilgandik. Lekin dasturlashni ham o’ziga yarasha qulayliklari va imkoniyatlari bor. Masalan shunga o’xshash masalani dasturini tuzib qoysak. Biz faqat bitta qiymatni kiritib shunchaki natija olishimiz ham mumkin. Ya’ni tuzgan dasturimizdan foydalanish oson bo’ladi yuqoridagi amaliy dasturlarga qaraganda. Faqat uni dasturini tuzib chiqish ko’proq vaqt sarf qilishi mumkin.

Kelinglar endi biz yuqoridagi masalamizni C++ dasturlash tili yordamida unda dastur tuzib chiqamiz. Buning uchun bizga C++ kodni o’qiydigan interfeys kerak bo’ladi. Bunday interfeyslar ko’p. Biz hozir Codeblocks dasturiy interfeysdan foydalanamiz.

Codeblocks ni ishga tushiramiz va bu oynadan “Creat a new project”-> “Console application” tanlanadi.

Tillar ro’yhatidan “C++” tanlanadi keying oynada esa masalaga nom beriladi va saqlanish joyi belgilanadi va “Next” tugmasi bosiladi

GNU GCC Compiler tanlangan holda “Finish” tugmasi bosiladi.

4-variant nomli proyektimizni ichidan Sources papkasi ochilib ichidan main.cpp funksiyasi ishga tushiriladi. Dastlab soda dastur lavhasi ochildi. Endi biz o’z dasturimizni tuzishni boshlaymiz. Birinchi biz T(x) nomli funksiya yaratib olamiz.

#include

#include // matematik kutubxona e’lon qilamiz.

using namespace std;

float T(float); // T(x) funksiyani e’lon qilish

float T(float x) // T(x) funksiyani yaratish

{

float s=0;

for (int k=0; k<=10; k++)

{

s+=pow(x,2*k+1)/(2*k+1);

}

return s; // funksiya qiymat sifatida s ni qaytaradi.

Biz quyidagi keltirilgan kod orqali T(x) funksiyani hosil qilib oldik. Ana endi bizga berilgan ifodani hisoblaymiz. Buning uchun shu yozilgan dasturnig davomiga quyidagi kodni yozamiz.

int main()

{

float y,javob;

cout << "y="; cin >> y; // y qiymatini kiritish

javob=(1.7*T(0.25)+2*T(1+y))/(6-T(y*y-1));

cout << "Javob: " << javob << endl; // Masalaning javobi

return 0;

}

Dasturimizni to’liq kodi quyidagicha

#include

#include

#include // system("pause") ishlashi uchun kutubxona

using namespace std;

float T(float);

float T(float x)

{

float s=0;

for (int k=0; k<=10; k++)

{

s+=pow(x,2*k+1)/(2*k+1);

}

return s;

}

int main()

{

float y,javob;

cout << "y="; cin >> y;

javob=(1.7*T(0.25)+2*T(1+y))/(6-T(y*y-1));

cout << "Javob: " << javob << endl;

system("pause"); // dasturdan chiqib ketmaslik uchun

return 0;

}

Dasturni ishga tushirish uchun F9 tugmasini bosamiz va y=2 qiymatni berib dasturni ishga tushiramiz.