Masafalari raajmuidan bahs etadi

Ponsot — xonlik davridagi lavozim, asli ponsadboshi — 500 askarga boshliq bo’lgan mansabdor. Qo’qon xonligida - qo’mondon, polk (dasta) komandiri (tojikcha panjsad — besh yuz). Buvayda, Marha-mat tumanlarida Ponsot degan qishloqlar bor.
Posira ~ katta yer egalari tomonidan batraklarga vaqtincha foy-dalanish uchun berilgan yer, Toshkent shahrining Shayxontohur dahasidagi mahallalardan birining mavzesi (shahar tashqarisidagi ekin joyi) Posira dcb atalgan, Yakkabog’ tumanida Posira degan qishloq bor,
Pushta -- 1) yonbag’ir, tepalik, tog’, qir, ko’tarma, uyum, to’plam; 2) ikki jo’yak orasida qoldirilgan bo’shliq, E.M. Murzayev Tojikistondagi Safedpushta, Surxpushta tog’larini, Ozarbayjondagi Pushtatala toponimini tilga oladi, Bu atama pushta (pushte) shaklida Eronda ayniqsa ko’p toponirnlar hosil qilgan.
Rabot. Bu so’zga «O'zbek tilining izohli Iug’ati»da (1981) qu-yidagicha izoh berilgan: 1) mustahkamlangan qo’rg’onlarda soq-chilar turadigan joy yoki istehkom qo’rg’on; 2) savdo yo’Uaridagi mustahkamlangan manzil, karvonsaroy; 3) shahardan chctroq-dagi turar joy,
Bu atama haqida mutaxassislar turlicha fikr bildirgan. Jumladan, akademik V.V. Bartoldning ma'lumotlariga qaraganda, musulmon dunyosi kabi Turkistonda ham diniy urush - g’azovot uchun devor va g’ovlardan tashqari ribotlar (to’g’ri talaffuzi shunday) yoki ra-botlar qurilganlar. Buni Turkistondagi rabod so’zi bilan adashtirmaslik kerak, dcydi akademik. Rabot so’zining ma'nosi «ot bog’lanadigan joy» demak. Rabot muqaddas, ya'ni diniy urush uchun kurashadigan g’oziylar uchun mo’ljallab qurilgan. g’oziylar rabotda dushmanlar bilan yuzrna-yuz yashab, ularning hiyla-nayranglarini, hujumlarini daf qilib turganlar. Ribotlar (rabotlar) otliq askarlar dastalari uchun kazarma rolini bajargan.
Bundan tashqari, o’rta Osiyoda rabod yoki rabaz atamasi ham bo’lgan. Tarixchi A.A. Semenovning gaplariga qaraganda, shaharga tutash mahallalar rabaz deb yuritilgan.
Shunday qilib. dastlab rabaz deganda ichki shaharni emas, balki shahar atrofidagi devor hamda shaharga tutash qishloq-mahallalar ttishunilgan.
Keyinchalik bu ikki atama bir-biriga qo’shilib, ham karvonsaroy, ham rabot yoki rabod deb ataladigan bo’ldi. Buning sababi shu ediki, deb yozadi V.V, Bartold, istilochilar qurgan rabotlar bu yerda ol-
d mavjud bo’Igan g’aribxonalar va ibodatxonalarga juda o’xshab
ketar edi. Shuning uchun ham bunday tayyor binolar rabotlarga moslashtirilgan. Buning iistiga rabot qurish ham masjid solish kabi savob ish hisoblangan. Bu so’zlarning yaqinlashishini shundan bilsa ham bo’ladiki, Buxoro yaqinida yashab o’tgan Juybor shayxlari (xo’jalari)ning arxivlarida (XV-XVI asrlar) bu atamalar bir-biridan deyarli farq qilmagan: rabaz - og’ilxona, hovli joy, rabot - qo’ig’on, qo’ra.
A.R. Muhammadjonov rabot-ravot so’zini sug’dcha deb hisoblay-di: ro(x) - yo’l, bat (bata, vata) - manzil, mazgil. U Buyuk ipak yo’H bo’ylab qurilgan ko’pdan ko’p bekatlar ana shu atama bilan atalgan deb hisoblaydi.
Rabot - (ravot, rabod) so’zidan tarkib topgan toponimlar, aksari oykonimlar o’zbekistonda 200 dan ortadi va ularning deyarli ham-masi Zarafshon vodiysida (Buxoro viloyatida 100 ga yaqin, Samar-qand viloyatida 60, Navoiy viloyatida 20).
Bundan tashqari, yag’nobshunos olim A.L, Xromov «yaylov si-fatida foydalaniladigan sero’t adir joy» ma'nosida ravad (ravod) so’zi borligini aytadi va uni qadimgi eroniy ravati, yagnobcha rovut, xorazm-cha rwyn («yer», «joy») so’zIari bilan bog’laydi,
Ramadon - ko’chmanchi o’zbek urug’laridan biri, masalan, mang’itlar tarkibida qayd qilingan. Qozoqlantirtg alchin, jetiniv qa-bilalari tarkibida ham ramadan urug’i qayd qilingan. Toshkent, Bo’ka, Zangiota, Chinoz, Toshloq tumanlarida Ramadon qishloqlari bor.
Reg, rig - qum, mayda shag’al, qumli cho⁽l, Shofirkon tumamda Regishoyi degan qishloq bor. Bu toponim asli regi sho’yi («qum yuvish») bo’lgan. Ugarilari Zarafshon daryosi o’zanidagi qumlarni yuvib oltin zarralarini ajratib olishgan. q. Regzor, Registon.
Regzor - qumloq joy, qumli cho'1, qitm ttishalgan maydon. Regzor degan joylar ko'p.
Registon - qumloq, qumli cho'1, qum yotqizilgan maydon. Yirik shaharlarda (Buxoro, Samarqand, Toshkent) qum to’shab tekislan-gan markaziy maydon Registon deb atalgan va bozor boiib xizmat qilgan. Toshkentda Registon bozori bo’lgan (hozirgi «Tohir va Zuhra’ magazini atroflari), hatto ariqlardan biri ham shu bozor nomi bilan ataigan.
Regsho’y, regrez - qumlarni yuvib oltin ajratib olgan kishi.
Zarafshon vodiysida, xususan uning bosh tomonlarida qumni po’stak yoki gitam ustida yuvib oltin olish qadimdan rasm bo’lgan (oltin zarralari og’ir boiganidan jun orasiga kirib qolgan). Shofirkon tumanida Regshoyi (asli Regsho’y), Navoiy tumanida Regrez qishlog’i bor.