Maruzalar matni

xususiyatlari. 
Rangni his qilish. Ranglarni his qilib qabul qilishda ko‘rish 
xususiyati. Adaptatsiya (ko‘nikma, ko‘nikish), ranglarda kontrastlilik.
Rangning ba’zi bir o‘ziga hos xususiyatlari. Rangni his kilish. 

---

quyilganda esa pushti ranglarning hosil bo‘lganligini guvohi bo‘lamiz. Bun
ga sabab, 
narsalar rangiga nisbatan fon rangi qo‘shimcha rang tuslarini o‘zgartiradi.
Kul rang fon qizil buyum yonida sovuq, ko‘k va yashil buyum yonida esa iliq bo‘lib 
ko‘rinadi.
Bir xil uchta to‘rtburchak berilgan har –
xil ranglarni misol qilib olsak, u
lar ko‘k 
fond olovrang tusda, sariq fonda 
–
binafsha, yashil fonda pushtirang tuslarga kiradi, 
ya’ni bu kvadratlar fon rangiga nisbatan qo‘shimcha ranglarni o‘zlashtiradi. Buyum 
rangi och fonda to‘qroq, to‘q fonda ochroq bo‘lib ko‘rinadi.
Ranglar qarama - qarshiligi xodisasi - har qanday rang atrofidagi boshqa ranglar 
ta’sirini natijasida asl rangiga nisbatan o‘zgarishini ko‘rsatadi.
Qo‘shimcha ranglar bir
-
birlari yoki yorqinroq va to‘qroq bo‘lib ko‘rinadi. Bu 
jarayon asosiy ranglar orasida ham mavjud. Masa
lan, qizil pamidor, och ko‘k ranglar 
yonida yanada qizilroq, baqlajon sariq sholg‘om yonida yanada binafsharoq ko‘rinadi.
Ko‘k va qizil rang qarama
-
qarshi ranglar timsolidir. Ko‘pchilik Yevropa 
rangtasvirchilari Titsian, Rubens, Ivanovlar yaratgan asarlar koloriti dramatik qarama-
qarshiligi kuchaytirib turadi. 
Umuman olganda rang qarama-qarshiligi - 
deb ta’kidlaydi atoqli rus rassomi va 
olimi N.Volkov 
–
asarda ranglarni bir-
biriga qarshi qo‘yish rassomlarning asosiy 
uslubidir. 
Atrofimizda bir rangning ikkin
chisiga ta’siri biz ko‘rgan misollarda bir muncha 
murakkab bo‘lib yorqinligi va rang qarama
-qarshiligi katta ahamiyat kasb etadi. Rasm 
chizayotgan kishiga ranglarning amaldagi uyg‘unliklarini aniqroq ko‘rib his qilishga 
yordam beradi. Ular olgan bilimlaridan amaliy ishlarida foydalanadilar. Yorqin ranglar 
qarama - qarshiligidan foydalanish tasviriy asarlar jozibadorligini yanada oshiradi. 
Ayniqsa qarama-
qarshi ranglar amaliy san’at bezak ishlarini bezatishda tus ranglar 
qarama - qarshiligi muhim ahamiyatga egadir. 
Ranglarning qarama-
qarshiligi haqida so‘z yuritganimizda, bir ikki rangni 
taqqoslash bilan ularning bir-
biriga o‘xshamasligining guvohi bo‘lamiz. Agarda o‘sha 
o‘xshamaslik o‘zining oxirgi nuqtasiga yetganda, biz geometrial va poliyar qarama
-
qarshil
igi haqida so‘z yuritamiz. Poliyar qarama
-qarshilik deganda, biz ranglarning katta 
va kichikligi, oq va qora, sovuq hamda iliq ranglarning tusini ko‘ramiz. Bizning sezish 
organlarimiz faqat solishtirish orqali ishlaydi. Agarda chiziq katta bo‘lsa yonida tu
rgan 
chiziq bizning ko‘zimizsha o‘zin bo‘lib ko‘rinadi.
Shu tariqa ranglarning ko‘payishi yoki pasayishi boshqa qarama
-qarshi ranglar 
orqali ta’sir etadi. Ranglarning ta’sir etish xarakterlarini o‘rganib biz qarama
-qarshi 
ranglarning yetti xilini aniqladik
. Ular o‘zlarining negizi asosida shunday farqi borki 

---

ularning har birini alohida o‘rganish zarurdir. Qarama
-qarshi ranglarning har biri 
o‘zining xarakteri va badiiy mohiyati, ko‘rish va konstruktiv ta’siri, bir
-biriga 
o‘xshamasligi va yakkaligi bilan farq
lanadi. 
Gyota, Bitsald, SHevryol, Xyolsel qarama-
qarshi ranglarning ma’nosini va 
mohiyati haqida aytib o‘tganlar.
SHevryol o‘zining ulkan ishini xolost ichida qarama
-qarshi ranglarning 
simultantiga bag‘ishlagan. Shuni ta’kidlab o‘tish lozimki qarama
-qarshi ranglarni 
o‘rganishda, hozirgi kunga qadar amaliy mashqlarni bajarish ya’ni ko‘rgazmali qurollar 
bilan ishlash usullari o‘rganilmagan. Ushbu o‘quv qo‘llanmada qarama
-qarshi ranglarni 
o‘rganish bizning ishimizning mohiyati bo‘lib hisoblanadi. Qarama
-qarshi ranglarning 
yetti xili quyidagicha ifodalanadi. 
Ranglar qarama - qarshiligining taqqoslanishi. 
Ranglar qarama - 
qarshiligining och va to‘qligi.
Ranglar qarama - qarshiligining issiq va sovuqligi. 
Ranglar qarama - qarshiligining qarama-qarshiligi. 
Ranglar qarama - qarshiligining simultanti. 
Ranglar qarama - 
qarshiligining to‘yinganligi.
Ranglar qarama - qarshiligining yoyilishi va tarqalishi.