Ma’ruzalar matni toshkent– 2018 so‘z boshi

DEMOKRATIK TAMOYILLAR – huquqiy demokratik jamiyat asosini belgilaydigan demokratik qonun-qoidalar majmui. Bugungi kunda ularsiz demokratiyani tasavvur qilib bo‘lmaydi. Barcha fuqarolarning qonun oldidagi tengligi va xalqning hokimiyat manbai bo‘lib xizmat qilishi D.t. asosini, o‘zagini tashkil etadi.

DEMOKRATIYA EKSPORTI – 1) jahondagi ayrim qudratli davlatlar yoki bo‘lmasa davlatlar guruhi tomonidan suveren davlatlarning o‘z taraqqiyot modelini o‘zi tanlash huquqiga, qolaversa, demokratiyaning ma’no-mazmuni, pirovard maqsadlariga zid ravishda uning “hammabop uslubi”ni kuch ishlatish yo‘li bilan boshqa jamiyatlarga tiqishtirish amaliyotini anglatadi; 2) yosh mustaqil davlatlarda demokratiya tanqisligini ro‘kach qilib, bu mam-tlardagi demokratlashtirish jarayonlarini sun’iy ravishda jadallashtirishga urinayotgan ayrim kuchlar va siyosiy doiralarning xatti-harakatlarini ifoda etuvchi tushuncha.

INDIVIDUALIZM (lot. individium — bo‘linmas) — insonning shaxsiy hayoti jamoaga bog‘liq bo‘lmagan, faqat uning o‘ziga tegishli alohida bir hodisa deb qaraydigan, jamiyat manfaatlaridan inson huquqlarini mutlaq ustun qo‘yadigan fal-y-axloqiy ta’limot. I.ning naz-y talqini negizida har qaysi shaxsning yagona beqiyos ekanini, uning huquqlarini mutlaqlashtirish yotadi.

PATERNALIZM (lot. paternus — otaga taalluqli) — 1) dastlab Italiyada paydo bo‘lgan, kattaning kichikka, qarindoshning qarindoshga, ustozning shogirdga, yaqinlarga nisbatan g‘amxo‘rligi asosida faoliyat yuritishni ifodalagan atama; 2) ijtimoiy munosabatlarga kirishayotgan tomonlar o‘rtasidagi mavjud ishlab chiqarish munosabat larini uyg‘unlashtirish va barqarorlashtirishga ma’naviy omil ta’sirini ifodalaydigan tushuncha.

PLYURALIZM (lot. pluralus – ko‘plik, ko‘p xillik, ko‘p sonlik) — monizmga butunlay zid bo‘lgan fal-y ta’limot. P. atamasi birinchi bo‘lib nemis faylasufi X.Volf tomonidan 1712 yili ilmiy muomalaga kiritilgan. P. ijtimoiy -siyosiy hayotda turli ijtimoiy guruhlar va ular manfaatlarini himoya etuvchi siyosiy partiyalar, kasaba uyushmalar, diniy va b. tashkilotlar erkinligini, o‘zaro raqobatni ifodalaydi; hozirgi zamon reformizmining asosiy g‘oyalaridan biri.