Ma’ruzalar matni mavzu: O’zbek xalq musiqasi janrlari


O’zbek xalq cholg’u asboblari



Download 1,15 Mb.
bet14/32
Sana02.03.2022
Hajmi1,15 Mb.
#478475
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   32
Bog'liq
MA’ruzalar matni mavzu O’zbek xalq musiqasi janrlari

O’zbek xalq cholg’u asboblari

O’zbek musiqa cholg’u asboblari ming yillik tarixga ega bo’lib, juda ham rang barangdir. Ular o’z vazifalari, ijrochilik imkoniyatlari va tuzilishlariga ko’ra ko’pincha tojik hamda boshqa sharq xalqlari musiqa cholg’u asboblari bilan bir xil yoki o’xshashdir.


O’zbek musiqa cholg’u asboblari 5 ta mustaqil guruhdan iborat:
1. Puflab chalinadigan cholg’u asboblari
2. Jarang torli cholg’u asboblari
3.CHertma torli (tirnab va noxun vositasida) cholg’u asboblari
4. Urma cholg’u asboblari
5. Kamonchali cholg’u asboblari
1. Puflab chalinadigan cholg’u asboblari guruhiga nay, surnay, qo’shnay, bo’laman, karnay, g’ajir nay, sibiziqlar kiradi.
Kichik nay – (pikkalo) diapazoni “re” birinchi oktava, “solь” uchinchi oktava, “lya” uchinchi oktava.
Katta nay – diapazoni “lya” birinchi oktava, “solь” uchinchi oktava, ikki yarim oktavani o’z ichiga oladi.
Surnay – diapazoni “do” birinchi oktava, “re” ikkinchi oktava, ikki oktava tovushini o’z ichiga oladi.
Qo’shnay – qamishdan yasaladi. Uning sibiziqdan farqi diapazonining kengligida. Diapazoni oktava doirasida. Bulaman Xorazm va Qoraqalpog’istonda keng tarqalgan.
G’ajir nay – mahalliy cho’l burguti g’ajir (asbobning nomi ham shundan olingan) qanotining suyagidan yasalgan xushtak qurilmasiz bo’ylama nay. G’ajir nayda barmoq bosiladigan to’rtta (uchtasi ustki, bittasi past tomonda) teshik bo’lib, diapazoni seksta oralig’idadir.
Sibiziq (sibizg’a) oddiy qamishdan yasalib, puflanadigan tomonidan tilcha kesiladi. Naychaning yuz tomonida barmoq bilan bosiladigan uchta teshik ochiladi. Diapazoni seksta intervalidan oshmaydi.
Karnay – misdan yasalgan puflab chalinadigan cholg’u asbobi. Og’zi konus shaklida, bo’yi 23 metr atrofida bo’ladi. Ijrochilik imkoniyatlarining chegaralanganligi sababli, uning vazifasi ritmik asosni ta’kidlashdan iborat. Ovozi yo’g’on va kuchli bo’lganligi uchun ochiq havoda ansamblь (asosan surnay – nog’ora) tarkibida qatnashadi.

Download 1,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish