Маърузалар матни 1-мавзу. Билимлар иқтисодиёти фанининг мақсад ва вазифалари

2.2. Билимлар иқтисодиётини шаклланишида дастлабки инновацион ғоя ва илмий мактабларнинг шаклланиши.

Институционалист Д.Белл қайд этишича, назарий билим инновациялар ва интеллектуал технологияларни асосини ташкил этади. Д.Белл инновацион иқтисодиётнинг асосини қуйидаги 3 фикр билан ифодалайди:

• 
  индустриал иқтисодётдан, сервис асосидаги иқтисодиётга ўтиш;
  
• 
  қарорлар қабул қилиш ва таҳлил этишда янги интеллектуал технологиялар асосий қуролга айланиши;
  
• 
  технологик инновацияни ташкил этишда илмнинг ҳал қилувчи аҳамиятга айланиши.
  

Лундвал ва Нельсоннинг классик таърифига кўра, “инновация ўзида комплекс жараённи мужжассам этиб, бу жараёнга турли иштирокчиларни фирмаларни, янги билимларни ишлаб чиқарувчиларни, технологик ва аналитик марказларни бирлаштириб инновацион тизимни ташкил этади⁶.
Ривожланишнинг инновацион типи (ингл. Innovation model of development, – ижтимоий ишлаб чиқаришда янги илғор технологияларга урғу бериш, юқори технологиялар асосида маҳсулотлар ишлаб чиқариш, микро ва макроиқтисодий жараёнларда илғор ташкилий ва бошқарув қарорларини қабул қилиш- технопарк , техно полис, кам энергия талаб технологиялардан фойдаланиш сиёсати, ишлаб чиқариш фаолиятини интеллектуалаштириш, иқтисодиётни софтлаштириш ва сервислаштириш билан характерланади
Ривожланишнинг инновацион типида энг чуқур ўзгариш юз бериши бевосита илмни доимий равишда ресурсларни қайта ишлашга, унинг янги усулларини ихтиро қилишга, ташкилий жиҳатдан такомиллаштиришга жалб қилинишига боғлиқ бўлади. Шунда ҳақиқатдан ҳам билим қийматнинг манбаси бўлиши мумкин. Бунда меҳнатнинг қиймат қонуни назарияси, “билим яратадиган қиймат” назариясига айланади.
“Билим яратадиган қиймат”, яъни иқтисодий ишлаб чиқаришда иштирок этадиган меҳнат, ишчи кучининг билими ва ижодий салоҳияти иқтисодий тизимнинг самарадорлигини оширишнинг асосий омили бўлади.
Ғарб олимларининг тадқиқотларига кўра, хўжалик юритувчи субъектларда интлектуал фондларнинг моддий ресурслар ва молиявий капиталга нисбатан улуши доимий ортаётганлиги қайд этилмоқда. Уларнинг ўзаро мутаносиблиги 5:1 ва 6:1 баробарда қайд этилмоқда. Айни вақтда, бу мамлакатларда моддий предметга меҳнат орқали таъсир этиш 9/10 баробарда эмас балки, 1/3 баробарни ташкил этмоқда.
Шунингдек, тадқиқот ва янги инновацион лойиҳаларга қилинган харажат, техникага қилинган харажатга нисбатан 8 баробар кўп фойда келтириши бугунги кунда иқтисодчилар томонидан ҳисоб-китоб қилиб чиқилган.
Буларнинг барчаси, ижтимоий-иқтисодий ривожланишнинг янги муқобил йўлига, инновацион ривожланиш йўналишига ўтишнинг зарурлигини белгилайди.