Ma’ruza Temir yo‘l transportida ekspluatatsiya ishlari

Tonna-km ish miqdorini hisoblash 
Lokomotivlarning 
bosib 
o‘tgan masofasini, poezdlarni tortish uchun 
sarflanadigan yoqilg‘i va elektr energiya sarfini aniqlash uchun 
tonna-km brutto 
(
Plbr )
miqdori asos qilib olinadi.
Tonna-km brutto (
Plbr )
ko‘rsatkichi tonna-km netto (
Plnet)
va tonna-km tara 
(
Pltara)
yig‘indisidan tashkil topgan.
Plbr = Plnet + Pltara
Tonna-km netto (
Plnet)
miqdori yuk tashish rejasini ishlab chiqishda hisoblangan. 
Tonna-km tara (
Pltara)
miqdorini aniqlash uchun yuk vagonlarning umumiy bosib 
o‘tgan masofasini (
nlum
) vagonlarning o‘rtacha tara (
q
t) og‘irligiga ko‘paytirish kerak. 
Pltara = nlum x q
t
Misol. Jami 
Plnet= 
500 mln. tkm, umumiy 
nlum=13 mln. 
vagon-km, 
vagonlarning o‘rtacha tara og‘irligi 
q
t = 22 t. 
Plbr = ?

---

Plbr = 
500 + 13 x 22 = 786 mln. tkm br.
Lokomotiv-soat miqdorini rejalashtirish 
Poezd lokomotivlarning sarflaydigan lok-soat hajm ko‘rsatkichi o‘rtacha bir sutka 
davomida quyidagi elementlari bilan aniqlanadi: 
•
asosiy depo bekati turgan vaqti, lok-soat; 
•
temir yo‘l uchastkasida poezdlarni tortib yurgan vaqti, lok-soat; 
•
lokomotiv brigadalar almashadigan bekatlarda turgan vaqti, lok-soat.
YUk lokomotivning bosib o‘tgan yo‘lini hisoblash 
Lokomotivning umumiy bosib o‘tgan yo‘li (
MLum
) lokomotivning poezdlarni tortib 
yurgan yo‘li (
MLpoezd
), ikkinchi lokomotiv sifatida (
MLikki
), yakka lokomotiv bo‘lib 
(
MLyak
), manevr ishlarini bajarishda (
MLman
), lokomotiv brigadasi almashish vaqtida 
va lokomotivni ekipirovka qilish paytidagi (
MLbekor
) bekor turgan masofalar 
yig‘indisiga teng. Lokomotivning umumiy bosgan yo‘li lokomotiv kilometrda 
hisoblanadi.