Маъруза режаси Ислом банклари актив операцияларининг турлари

2. Ислом банкларининг кредит операциялари

Ҳамкорлар ўртасида фойдани тақсимлаш нисбатини белгилаш хусусида ислом олимлари ўртасида ихтилоф мавжуд.

Мушарака

Имом Малик ва имом аш-Шофийнинг фикрига кўра, фойда томонларнинг инвестиция лойиҳасини молиялаштиришдаги улушига қараб тақсимланиши керак.

Бундан келиб чиқадики, агар банкнинг иштироки 60 % бўлса, унда фойданинг 60 фоизини банк олиши керак.

Инвестициядаги улушидан ортиқ ёки кам нисбатда фойдага шерик бўлиш мушаракани ҳақиқий эмас, деб топилиишга олиб келади.

Мушарака

Имом Аҳмаднинг фикрига кўра, фойдадаги улуш капиталга қилинган инвестициядаги улушдан фарқланиши мумкин, қачонки бу томонларнинг ихтиёрий келишуви асосда сордир бўлган бўлса.

Табиийки, бунда томонлардан бири инвестицияни молиялаштиришда 40% улушга эга бўла туриб, фойданинг 50% ёки 60 фоизини олиши мумкин.

Мушарака

Имом Абу Ханифанинг фикрига кўра, агар ҳамкорлардан бири айтсаки, мен мушарака учун фаолиятда умуман иштирок этмайман ва “мудроқ” ҳамкор бўлиб қоламан.

Бундай ҳолатда ушбу ҳамкорнинг фойдадаги улуши унинг инвестицияни молиялаштиришдаги улушидан юқори бўлиши мумкин эмас.

Мушарака

Зарарни ҳамкорлар ўртасида тақсимлаш хусусида ислом ҳуқуқшунос олимлари ягона фикрдалар. Яъни, инвестиция лойиҳасини амалга ошириш натижасида кўрилган зарар лойиҳани молиялаштиришда иштирок этувчи томонларнинг лойиҳадаги улушига мос равишда тақсимланади.

Мушарака

Лойиҳага қилинадиган инвестицияларнинг шакли хусусида ҳам ислом ҳуқуқшунос олимлари ўртасида ихтилоф мавжуд

Имом Абу Ханифа ва имом Аҳмаднинг фикрига кўра, капиталга инвестиция ликвидли шаклда, яъни пул шаклда бўлиши керак, яъни мушарака шартномалари товарларни эмас, балки пулни инвестиция қилишга асосланиши керак.

Имом Маликнинг фикрига кўра, лойиҳага қилинадиган инвестицияни пул шаклида бўлиши шарт эмас. Лойиҳани молиялаштиришга натурал шаклда улуш қўшган ҳамкорнинг улуши пул эквивалентида ифодаланиши мумкин.