Ma’ruza reja

Jismlarning suyuqlikda suzishi. Suzuvchanlik

Jismlarning suyuqlik sirtiga qalqib chiqishi yoki suyuqlik ichida suzib yurishi yuqorida aytilgan kuchlarning o‘zaro nisbatiga bog‘liq. SHuning uchun suyuqlikka botirilgan jismlarga ta’sir etuvchi kuchlarning teng ta’sir etuvchisini topamiz.

A =-R 1 + R2 - S = - dN18 + dN2 8 - 71 V yoki

R = d (N2 - N1) 8 - dU

Bu kuchni ko‘taruvchi kuch deyiladi. 8N=N2~N1 va 8N8=^ ekanligini hisobga olsak, teng ta’sir etuvchi ko‘taruvchi kuch

k = (d - P) V

bu munosabatdan quyidagi xulosalar kelib chiqadi:

4. 
   Agar d > 71 bo‘lsa, ya’ni jismning solishtirma og‘irligi suyuqlikdan kam bo‘lsa, ko‘taruvchi kuch K musbat bo‘ladi (yuqoriga yo‘nalgan). Bu holda jism suyuqlik sirtida qalqib yuradi.
   
5. 
   Agar 7=71 bo‘lsa, ya’ni jism va suyuqlik solishtirma og‘irliklarga teng bo‘lsa, u holda R=0, ya’ni jism suyuqlik ichida suzib yuradi.
   
6. 
   Agar d < U1 bo‘lsa, u holda ko‘taruvchi kuch manfiy (pastga yo‘nalgan) bo‘ladi va jism suyuqlik tubigacha cho‘kadi.
   

Oxirgi bog‘lanishdan jismlarning suyuqlikda suzuvchanligi, ya’ni ma’lum yuk bilan suzib yurish qobiliyati to‘g‘risida xulosa chiqarish mumkin. Har qanday qalqib yuruvchi jism suzuvchanlik zapasiga ega bo‘lib,bu uning suzib yurishdagi xavfsizligini ta’minlaydi.

Suzuvchanlik zapasi R bilan belgilanadi va quyidagicha topiladi.

Rs = R / 7= (d - 71) V / d

NAZORAT SAVOLLARI:

9. 
   Qanday sirt erkin sirt deyiladi?
   
10. 
    Suyuqlik bilan to‘ldirilgan suyuqlikni vertikal harakatda bosimi teng sirtlar tenglamasini va unga misollar keltiring.
    
11. 
    Suyuqlik bilan to‘ldirilgan idishni gorizontal bo‘yicha harakati vaqtida bosimni tarqalishi va bosimi teng sirtlar tenglamasini keltiring.
    
12. 
    Suyuqlik bilan to‘ldirilgan idishni o‘z o‘qi atrofida o‘zgarmas burchak tezlik bilan aylanganda bosimni tarqalishi va bosimi teng sirtlar nimadan iborat.
    
13. 
    Pezometrlarni tushuntiring.
    
14. 
    Suyuqlik I-simon manometrlari haqida tushuncha bering va uni ishlash prinsipini tushuntiring.
    
15. 
    Mikromanometr va vakuummetrlarni ishlash prinsipini tushuntiring.
    
16. 
    Mexanik bosim o‘lchagichlarni tushuntiring.
    

TAYANCH IBORALAR: